Κρίνοντας σχολικά εγχειρίδια που δεν έχουν ακόμα γραφτεί!

   Του χρόνου (21-22) κατά πάσα πιθανότητα θα έχουμε πολλαπλό βιβλίο σε όλα τα μαθήματα, στήνονται συγγραφικές ομάδες και οι εκδοτικοί οίκοι προετοιμάζουν τις προτάσεις τους. Όλο το σκηνικό μου θύμισε τον Φάινμαν. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του "Σίγουρα θα αστειεύεστε, κύριε Φάινμαν" ο γνωστός φυσικός συμμετέχει στις επιτροπές κρίσης σχολικών εγχειριδίων και αφηγείται το ευτράπελο του εγχειρήματος. Πάσα ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις στην ελληνική πραγματικότητα είναι τυχαία και περά των προθέσεων του αναρτησία .

   

  "Κοίταζα όλα εκείνα τα βιβλία, και κανένα δεν έκανε λόγο για τη χρησιμότητα της αριθμητικής στην επιστήμη. Αν υπήρχαν κάποια παραδείγματα (πέρα από εκείνες τις μοντέρνες αφηρημένες ανοησίες), αυτά θα αναφέρονταν σε πράγματα όπως η αγορά γραμματοσήμων.

Τελικά έφτασα σε ένα βιβλίο που έλεγε: «Τα μαθηματικά χρησιμοποιούνται στην επιστήμη σε πολλές περιπτώσεις. Θα σας δώσουμε ένα παράδειγμα από την αστρονομία, την επιστήμη των άστρων». Γύρισα τη σελίδα και διάβασα: «Τα κόκκινα άστρα έχουν θερμοκρασία 4.000 βαθμούς, τα κίτρινα άστρα έχουν θερμοκρασία 5,000 βαθμούς…» —μέχρις εδώ καλά. Συνέχιζε: «Τα πράσινα άστρα έχουν θερμοκρασία 7.000 βαθμούς, τα μπλε άστρα 10.000 βαθμούς και τα ιώδη άστρα έχουν θερμοκρασία… (κάποιον μεγάλο αριθμό)», Καταρχάς, δεν υπάρχουν πράσινα και ιώδη άστρα! Βέβαια, οι αριθμοί για τα άλλα είδη ήταν χοντρικάσωστοί, ορίστε όμως υπήρχε ατέλεια. Όλα έτσι ήταν, βιβλία γραμμένα από ανθρώπους που δεν καταλάβαιναν όσα έγραφαν. Πάντοτε υπήρχε κάποιο λάθος! Και πώς είναι δυνατόν να διδάξουμε σωστά όταν χρησιμοποιούμε βιβλία γραμμένα από ανθρώπους που δεν κατέχουν το θέμα τους; Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω. Αλήθεια, γιατί τα σχολικά βιβλία να είναι άθλια; ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΑΘΛΙΑ!

Τουλάχιστον με ικανοποίησε κάπως αυτό το βιβλίο, διότι ήταν το πρώτο που ανέφερε ότι η αριθμητική έχει σχέση με την επιστήμη. Με δυσαρέστησε όταν διάβασα για τις θερμοκρασίες των άστρων, αλλά η δυσαρέσκειά μου μετριάστηκε στη σκέψη ότι επρόκειτο απλώς για άλλο ένα δείγμα λάθους. Προχώρησα λοιπόν στα προβλήματα. Έγραφε: «Ο Γιαννάκης και ο πατέρας του βγαίνουν έξω για να δουν τα άστρα. Ο Γιαννάκης βλέπει ένα κόκκινο και δυο μπλε. Ο πατέρας του βλέπει ένα πράσινο, ένα ιώδες και δυο κίτρινα. Ποια είναι η συνολική θερμοκρασία των άστρων που είδαν ο Γιαννάκης και ο πατέρας του;». Κόντεψα να εκραγώ!

Η γυναίκα μου συνέχιζε να μιλάει για το ηφαίστειο κάτω από τα πόδια της. Και φανταστείτε ότι σας είπα μόνο ένα παράδειγμα: όλα τα βιβλία ήταν γεμάτα από παρόμοια παραδείγματα. Ένας συνεχής παραλογισμός! Αλήθεια, ποια σκοπιμότητα υπάρχει στο να προ¬σθέσουμε τις θερμοκρασίες των άστρων; Οι θερμοκρασίες δεν προστίθενται —παρά μόνο, ίσως, αν χρειαστεί να βρεθεί ο μέσος όρος της θερμοκρασίας των άστρων, πάντως όχι η ολικήθερμοκρασία. Ένιωσα δυσάρεστα. Έψαχναν για διασκεδαστικές ασκήσεις πρόσθεσης, αλλά δεν ήξεραν τι έλεγαν. Ήταν σαν να διάβαζες κάποιο κείμενο με τυπογραφικά λάθη και ξαφνικά έβλεπες και μια πρόταση γραμμένη ανάποδα. Έτσι ακριβώς ήταν τα μαθηματικά σε εκείνα τα βιβλία: εντελώς αδιόρθωτα!

Πήγα, που λέτε, στη συνάντηση. Τα άλλα μέλη της επιτροπής είχαν ήδη κάνει κάποια αξιολόγηση και ζήτησαν και δική μου άποψη. Διαφωνούσαμε συνεχώς, και κάθε τόσο με ρωτούσαν: «Γιατί βαθμολογείτε αυτό το βιβλίο τόσο χαμηλά;». Τότε απαντούσα: «Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο βιβλίο είναι αυτό και αυτό στην τάδε σελίδα». Είχα κρατήσει, βλέπετε, τις σημειώσεις μου. Διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να επωφεληθούν από μένα, διότι τους έλεγα με λεπτομέρειες τι ήταν καλό και τι άσχημο σε κάθε βιβλίο. Είχα εξήγηση για κάθε αξιολόγηση. Τους ρωτούσα και εγώ με τη σειρά μου γιατί, ας πούμε, βαθμολογούσαν αυτό το βιβλίο τόσο υ¬ψηλά, αλλά αντί για απάντηση εισέπραττα ερώτηση: «Δεν μας λέτε τι νομίζετε εσείς για αυτό το βιβλίο;». Ποτέ δεν έμαθα τα κριτήρια της αξιολόγησής τους.

Φτάσαμε λοιπόν σε ένα βιβλίο, τον ένα τόμο κάποιου τρίτομου έργου του ίδιου εκδοτικού οίκου, και ζήτησαν πάλι τη γνώμη μου.

«Δεν μου έχει σταλεί το συγκεκριμένο βιβλίο. Τα άλλα δύο που είδα είναι καλά» απάντησα.

Κάποιος επέμενε και επανέλαβε την ερώτηση: «Τι νομίζετε για αυτό το βιβλίο;».

«Μόλις είπα ότι δεν το έλαβα, οπότε δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη».

Ο υπεύθυνος για την αποστολή των βιβλίων βρισκόταν εκεί και ένιωσε ότι έπρεπε να δικαιολογηθεί: «Δεν σας το έστειλα διότι δεν είχε ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τον κανονισμό, όλα τα βιβλία έπρεπε να υποβληθούν στην καθορισμένη ημερομηνία, αλλά ο εκδοτικός οίκος καθυστέρησε μερικές μέρες. Έτσι, μας έχουν στείλει μόνο το εξώφυλλο αυτού του βιβλίου. Με επιστολή τους ζητούν συγγνώμη και ελπίζουν ότι θα εγκριθούν και τα τρία βιβλία και ότι θα δείξουμε κατανόηση για την καθυστέρηση του τρίτου βιβλίου».

Όπως αποκαλύφθηκε, ορισμένα μέλη της επιτροπής είχαν βαθμολογήσει ακόμη και το άγραφο βιβλίο! Είχαν δει το εξώφυλλο, και δεν υποψιάστηκαν ότι μέσα θα ήταν άγραφο· μάλιστα, το έκριναν καλύτερο από τα άλλα δύο!

Αυτό συνέβη διότι το σύστημά τους δούλευε ως εξής: Μοίραζαν τα βιβλία σε διάφορους ανθρώπους, συνήθως «πολυάσχολους», οι οποίοι δεν έδιναν και πολλή σημασία —σκέφτονταν «δεν βαριέσαι, πολλοί θα διαβάσουν τούτο το βιβλίο, οπότε δεν πειράζει αν δεν το διαβάσω εγώ». Έβαζαν λοιπόν ένα βαθμό στην τύχη. Δεν λέω ότι το έκαναν όλοι, όμως μερικοί σίγουρα το έκαναν έτσι. Όταν ανακοινώνονταν οι βαθμολογίες, το συγκεκριμένο εξώφυλλο είχε, ας πούμε, αξιολογηθεί από έξι κριτές ενώ τα άλλα από δέκα. Επειδή όμως η επιτροπή υπολόγιζε τον μέσο όρο, το βιβλίο δεν έπαιρνε χαμηλό βαθμό λόγω του μικρότερου αριθμού κριτών. Και έτσι βαθμολογούσαν ένα βιβλίο που δεν είχε ακόμα γραφτεί!"