«Ο Αρχιμήδης θα μνημονευθεί όταν ο Αισχύλος θα έχει λησμονηθεί, διότι οι γλώσσες πεθαίνουν, μα οι μαθηματικές ιδέες όχι.» G.Hardy


Κυριακή 19 Ιουνίου 2022

Ο νόμος των φερώνυμων του Stigler (Stigler's law of eponymy)


«Όλα τα σημαντικά έχουν ειπωθεί στο παρελθόν από κάποιον άλλο που δεν τα ανακάλυψε!»                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Άλφρεντ Νορθ Γουάιτχεντ.

   «Να προσέχετε τα θεωρήματα που έχουν όνομα, πέφτουν στις εξετάσεις!», έλεγε ο μαθηματικός μου, όταν πήγαινα  σχολείο (εν τω μεταξύ τους το λέω και εγώ!). Είναι αλήθεια ότι πολλοί νόμοι, ανακαλύψεις, θεωρήματα φέρουν το όνομα αυτού που το ανακάλυψε. Ο νόμος του Ohm, η σταθερά του Όιλερ, το τελευταίο θεώρημα του Φερμάτ, ο κομήτης του Χάλει, η καμπύλη του Γκάους. Οι επιστημονικές ανακαλύψεις οι οποίες φέρουν το όνομα του προσώπου που τα  ανακάλυψε λέγονται φερώνυμα. 

Ο Stephen Stigler, καθηγητής Στατιστικής στο πανεπιστήμιο του Σικάγο διατύπωσε ένα νόμο, ο οποίος εν συντομία λέει ότι «κανένα  επιστημονικό εύρημα δεν φέρει το όνομα αυτού που το ανακάλυψε πραγματικά». Για παράδειγμα, η καμπύλη του Γκάους έχει ανακαλυφθεί νωρίτερα από τον Ντε Μουάβρ 80 χρόνια νωρίτερα, η σταθερά του Οιλερ από τον Τζέικομπ Μπερνούλι, το τελευταίο θεώρημα του Φερμάτ αποδείχθηκε από τον Άντριου Γουάιλς ήταν απλά μια εικασία του. Ο κομήτης του Χάλει  είχε παρατηρηθεί από αστρονόμους προ Χριστού παρόλο που ο Χαλει υπολόγισε την τροχιά του.     

  Προφανώς αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιοι επιστήμονες σφετερίζονται  τους κόπους και την δουλειά άλλων, αλλά ότι απλά πραγματοποιούν επιπλέον έρευνες σε ένα αντικείμενο ή κάνουν γνωστό στο ευρύ κοινό μια ανακάλυψη  που είχε προηγηθεί , αλλά δεν ήταν τόσο διαδεδομένη  και από εκείνη τη στιγμή  ταυτίζονται με αυτή.

Σε μια επίδειξη κωμικής αυτοναφορικότητας  ο ίδιος ο Stigler που δημοσιεύει το σχετικό νόμο μνημονεύει ένα άλλο επιστήμονα, τον Ρόμπερτ Μέρτον που αναφέρει την ίδια παρατήρηση νωρίτερα.

Μια μικρή λίστα  νόμων που  επαληθεύουν τον νόμο του Stigler.                                             

 ● Χρυσός κανόνας του Φερμι, τον ανακάλυψε πρώτος ο Ντιράκ.                              

● Πυθαγόρειο θεώρημα, το γνώριζαν πολύ νωρίτερα οι Βαβυλώνιοι (αλλά δεν είναι σίγουρο ότι το είχαν αποδείξει).                                                                                   

 ● Κανόνας Λ' Οπιτάλ, πιστώνεται στον Γκυγιώμ  Λ' Οπιταλ αλλά τον είχε ανακαλύψει πρώτος ο Γιόχαν Μπερνούλι.                                                                   

● Οιλερ σταθερά (e), είχε ανακαλυφθεί από τον Τζέικομπ Μπερνούλι.                       

●  Παράδοξο Γαλιλαίου,το  έχει αναφέρει πρώτος ο σχολαστικός φιλόσοφος  Ιωάννης Δουνς Σκώτος.                                                                            

●  Οι κανόνες του Ντε Μόργκαν αναφέρονται πολύ νωρίτερα από τον Γάλλο φιλόσοφο Ζαν Μπουριντάν.                                                                                         

● Το παράδοξο του Όνου που πιστώνεται στον Ζαν Μπουρινταν αναφέρεται νωρίτερα από τον Πέρση φιλόσοφο  Αλ Γκαζαλί.                                                         

 ● Τα διαγράμματα Venn, τα έκανε γνωστά ο John Venn το 1880 αλλά υπάρχει αναφορά του από τον Οιλερ το 1768.

Περισσότερα εδώ:

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_examples_of_Stigler%27s_law

 


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...