Σαν σήμερα. Μια εξέταση που σχεδόν «κόπηκε» ο Κούρτ Γκέντελ

 

  Σαν σήμερα, το 1948, ο Αυστριακός μαθηματικός Κούρτ Γκέντελ- ο σημαντικότερος επιστήμονας της λογικής όλων των εποχών- λαμβάνει την αμερικανική υπηκοότητα.   Μνημονεύεται το επεισόδιο που θέλει τον Γκέντελ να διαβάζει το σύνταγμα των ΗΠΑ για την προετοιμασία του να δώσει εξετάσεις να πάρει την αμερικάνικη υπηκοότητα και να θεωρεί ότι περιέχει μια αντίφαση που θα επέτρεπε την ύπαρξη όχι ενός πρόεδρου αλλά ενός δικτάτορα. Ο Γκέντελ είχε οργιστεί καθώς  είχε μεταναστεύσει στην Αμερική για να αποφύγει δικτάτορες σαν τον Μουσολίνι και τον Χίτλερ. 

 Το γεγονός θορύβησε τους φίλους του Γκέντελ, τον διακεκριμένο φυσικό  Άλμπερτ Αϊνστάιν και τον μαθηματικό (πρωτοπόρο της θεωρίας παιγνίων)  Όσκαρ Μόργκενστερν. Έτσι στις 5 Δεκεμβρίου του 1947, οι Αϊνστάιν και Μόργκενστερν συνόδευσαν το Γκέντελ στις εξετάσεις του για την αμερικανική πολιτογράφηση, όπου παραστάθηκαν ως μάρτυρες. Ο Γκέντελ τούς είχε ήδη εξομολογηθεί ότι είχε ανακαλύψει μια ασυνέπεια στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, που θα μπορούσε να επιτρέψει οι Ηνωμένες Πολιτείες να γίνουν δικτατορία.   

Οι Αϊνστάιν και Μόργκενστερν ανησυχούσαν ότι η απρόβλεπτη συμπεριφορά του φίλου τους θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την πολιτογράφησή του. Ευτυχώς, δικαστής ήταν ο Φίλιπ Φόρμαν. Ο Φόρμαν γνώριζε τον Αϊνστάιν και ήταν αυτός που είχε επιβλέψει τον όρκο στην ορκωμοσία πολιτογράφησης του Αϊνστάιν. Όλα πήγαιναν καλά μέχρι που ο Φόρμαν έτυχε να ρωτήσει τον Γκέντελ αν θεωρούσε ότι μια δικτατορία, όπως το Ναζιστικό καθεστώς, θα μπορούσε να συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Γκέντελ τότε ξεκίνησε να εξηγεί την ανακάλυψή του στον Φόρμαν. Ο Φόρμαν κατάλαβε τι συνέβαινε, διέκοψε τον Γκέντελ και συνέχισε την ακροαματική διαδικασία με άλλες ερωτήσεις και ένα συμπέρασμα ρουτίνας

  Κατά μια άλλη εκδοχή της ιστορίας,  κατά την προφορική εξέταση του Γκέντελ για την απόκτηση της υπηκοότητας, ο Αϊνστάιν  εμπόδισε τον Γκέντελ  (παρεμβαίνοντας και διακόπτοντας τον) να μοιραστεί με τον Φόρμαν την ανακάλυψη του.

  Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Γκέντελ είχαν θρυλική φιλία και έκαναν μαζί περιπάτους από και προς το Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Η φύση των συνομιλιών τους αποτελούσε μυστήριο για τα άλλα μέλη του Ινστιτούτου. 

Ο οικονομολόγος Όσκαρ Μόργκενστερν εξιστορεί ότι προς το τέλος της ζωής του ο Αϊνστάιν εξομολογήθηκε ότι η ίδια του η δουλειά δεν ήταν πια πολύ σημαντική, ότι ερχόταν στο Ινστιτούτο απλά... για να έχει το προνόμιο να περπατάει μέχρι το σπίτι με τον Γκέντελ.