Λέο Σίλαρντ, ο κόσμος κατευθυνόταν προς τη θλίψη..

 

 Σαν σήμερα, τo 1934, ο  φυσικός  Λέο Σίλαρντ (1898 –1964) κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την ιδέα ενός αντιδραστήρα πυρηνικής σχάσης. 

  Ο Λέο Σίλαρντ (1898 –1964) ήταν Ουγγροαμερικανός φυσικός και εφευρέτης. Διατύπωσε την αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση το 1933, κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την ιδέα ενός αντιδραστήρα πυρηνικής σχάσης το 1934 και στα τέλη του 1939 έγραψε την επιστολή για την υπογραφή του Άλμπερτ Αϊνστάιν που οδήγησε στο πρόγραμμα Μανχάταν που κατασκεύασε την ατομική βόμβα. 

  Σύμφωνα με την Wikipedia (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%AD%CE%BF_%CE%A3%CE%AF%CE%BB%CE%B1%CF%81%CE%BD%CF%84), το 1938, ο  Λέο Σίλαρντ και ο συνάδελφος του Γουόλτερ Ζιν διεξήγαγαν ένα απλό πείραμα στον έβδομο όροφο του Pupin Hall στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, χρησιμοποιώντας μια πηγή ραδίου-βηρυλίου για να βομβαρδίσουν το ουράνιο με νετρόνια. Αρχικά δεν καταγράφηκε τίποτα στον παλμογράφο, αλλά στη συνέχεια ο Ζιν συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν συνδεδεμένος. Κάνοντας αυτό, ανακάλυψαν σημαντικό πολλαπλασιασμό νετρονίων σε φυσικό ουράνιο, αποδεικνύοντας ότι μια αλυσιδωτή αντίδραση μπορεί να είναι δυνατή! Ο δρόμος για την κατασκευή της ατομικής βόμβας είχε ανοίξει.             Ο Σίλαρντ περιέγραψε αργότερα το γεγονός: «Γυρίσαμε τον διακόπτη και είδαμε τις λάμψεις. Τις παρακολουθήσαμε για λίγο και μετά σβήσαμε τα πάντα και πήγαμε σπίτι. Εκείνη τη νύχτα, υπήρχε πολύ μικρή αμφιβολία στο μυαλό μου ότι ο κόσμος κατευθυνόταν προς τη θλίψη».Και κάπου εκεί συνέβη το σχέδιο Μανχάταν. 

Το σχέδιο Μανχάταν

   Το καλοκαίρι του 1939, δύο Ούγγροι φυσικοί, o   Leo Szilard (1898 -1964) και ο Eugene Wigner (1902 -1995) επισκέφθηκαν τον Αϊνστάιν για να τον ενημερώσουν για την σημαντική πρόοδο που είχαν κάνει οι Γερμανοί επιστήμονες στο θέμα της διάσπασης του ατόμου του ουρανίου.

  Ο Αδόλφος Χίτλερ, απόλυτος άρχων της Ναζιστικής Γερμανίας  θα μπορούσε να απειλήσει την ύπαρξη της ανθρωπότητας αν είχε στην κατοχή του ατομικές βόμβες.    

   Η Γερμανία είχε στην κατοχή της και τα ορυχεία ουρανίου της Τσεχοσλοβακίας και μάλιστα είχε σταματήσει τις εξαγωγές ουρανίου σε άλλες χώρες. Αυτό δημιουργούσε σοβαρές υποψίες ότι οι Γερμανοί δούλευαν για την κατασκευή της βόμβας. 

  Οι φυσικοί Leo Szilard και ο Eugene Wigner ζήτησαν τη βοήθεια του Αϊνστάιν για να θέσουν το πρόβλημα στην αμερικάνικη κυβέρνηση και να κάνει κάτι για την κατασκευή της βόμβας. Ο Αϊνστάιν ήταν ο επιστήμονας με το μεγαλύτερο κύρος παγκόσμια και μια δική του παρέμβαση θα είχε πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα παρά μια παρέμβαση οποιουδήποτε άλλου επιστήμονα. Με βάση ένα προσχέδιο που ετοίμασε ο Leo Szilard, ο Αϊνστάιν έστειλε στις 2 Αυγούστου 1939 επιστολή προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ρούζβελτ.      

  Στην επιστολή αυτή ο Αϊνστάιν έκανε σαφές  στον Ρούζβελτ ότι μια ατομική βόμβα θα έχει τρομακτική ισχύ και εξέφραζε τους φόβους του για το ενδεχόμενο μια τέτοια βόμβα να κατασκευαστεί από τους Γερμανούς. Ταυτόχρονα τον καλούσε να ενεργήσει έτσι ώστε οι ΗΠΑ να ξεκινήσουν την προσπάθεια κατασκευής της ατομικής βόμβας. Ο Ρούζβελτ απάντησε στον Αϊνστάιν δύο μήνες αργότερα πληροφορώντας τον ότι έχει συσταθεί μια επιτροπή για να μελετήσει το θέμα.  Στην ουσία αυτή η επιτροπή δεν πήρε και πολύ στα σοβαρά τις ανησυχίες του Αϊνστάιν.      

  Μέχρι την είσοδο των ΗΠΑ στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Δεκέμβρη του 1941, δεν είχαν γίνει βήματα για την κατασκευή της βόμβας. Οι επιστήμονες συνέχιζαν τις έρευνες τους για να κατανοήσουν το πρόβλημα της σχάσης και της αλυσιδωτής αντίδρασης. Τον Ιανουάριο του 1942, μετά από πληροφορίες ότι οι Γερμανοί συνέχιζαν τις έρευνες τους για την κατασκευή της βόμβας και οι Βρετανοί προσπαθούσαν να αναπτύξουν ένα τέτοιο πρόγραμμα, ο πρόεδρος Ρούζβελτ πήρε την απόφαση για την κατασκευή της βόμβας. 

  Τον Αύγουστο του 1942 ξεκίνησε το μυστικό στρατιωτικό πρόγραμμα για την κατασκευή της ατομικής βόμβας με την κωδική ονομασία « Σχέδιο Μανχάταν » (The Manhattan Project). Επικεφαλής του προγράμματος ήταν ο στρατηγός Leslie Groves (1896 - 1970). 

   To εργαστήριο, στο οποίο γινόταν ο σχεδιασμός της ατομικής βόμβας, βρισκόταν στο Λος Αλάμος της πολιτείας του Νέου Μεξικού και επιστημονικός επικεφαλής του εργαστηρίου είχε διορισθεί ο Robert Οppenheimer (1904-1967). Στην πολιτεία Τενεσί κατασκευάστηκαν εργοστάσια για το διαχωρισμό του ουρανίου-235, ενώ στην πολιτεία Ουάσινγκτον κατασκευάστηκαν πυρηνικοί αντιδραστήρες για την παραγωγή του πλουτωνίου- 239. Οι επιστήμονες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα είχαν εγκριθεί και από τον στρατό και από τις μυστικές υπηρεσίες. Κάποιοι από αυτούς ήταν κάτοχοι του βραβείου Νόμπελ Φυσικής ή Χημείας και κάποιοι άλλοι βραβεύτηκαν μετά τον πόλεμο με το βραβείο Νόμπελ. Αυτό δείχνει ότι η κατασκευή της βόμβας απαιτούσε τεράστια θεωρητική και πειραματική έρευνα, η οποία γινόταν ομαδικά από μια πλειάδα ικανών επιστημόνων. Ανάμεσα τους υπήρχαν αρκετοί Ευρωπαίοι φυσικοί που είχαν εγκαταλείψει τις χώρες τους για να γλιτώσουν από τους ναζιστές και τους φασίστες. Δείτε την φωτογραφία με τις ταυτότητες εισόδου στο απόρρητο εργαστήριο Los Alamos (http://mathhmagic.blogspot.com/2023/07/blog-post_1.html ) για να αντιληφτείτε τα κολοσσιαία επιστημονικά μεγέθη αυτών των επιστημόνων. Στιγμιότυπα καθημερινότητας  από τις έρευνες στο Λος Aλάμος περιγράφονται  γλαφυρά στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Ρ.Φαινμαν «Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φαινμαν;»

  Fun fact

Από τον Αϊνστάιν, που θεωρείτο ο μεγαλύτερος φυσικός της εποχής και ο οποίος είχε πάρει την αμερικανική υπηκοότητα το 1940, δεν είχε ζητηθεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Γιατί άραγε; ( http://mathhmagic.blogspot.com/2018/04/1955.html  )  

   Αποτέλεσμα του Σχεδίου Μανχάταν ήταν η κατασκευή τριών ατομικών βομβών. Η πρώτη ρίχθηκε για σκοπούς δοκιμής στις 16 Ιουλίου 1945 σε μια ερημική περιοχή του Νέου Μεξικού. Ήταν μια βόμβα πλουτωνίου. Η δεύτερη, με την κωδική ονομασία «Little Boy», ήταν η βόμβα ουρανίου που έπεσε στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945. Η τρίτη με το όνομα «Fat Man» ήταν η βόμβα πλουτωνίου που κατέστρεψε τη Χιροσίμα στις 9 Αυγούστου.

  Η απόφαση  για το βομβαρδισμό της Ιαπωνίας με τις ατομικές βόμβες ήταν μια καθαρά στρατιωτικοπολιτική απόφαση και η άποψη των επιστημόνων που κατασκεύασαν τη βόμβα δεν είχε βαρύνουσα σημασία. Αρκετοί από αυτούς (ανάμεσα τους και ο Robert Oppenheimer) εναντιώθηκαν στη χρησιμοποίηση της βόμβας, αφού ήταν φανερό ότι ο πόλεμος έβαινε προς το τέλος του. Αργότερα ο Robert Oppenheimer εναντιώθηκε στην κατασκευή της βόμβας υδρογόνου, μιας βόμβας πολύ πιο ισχυρής από την ατομική. Τάχθηκε επίσης υπέρ της χρησιμοποίησης της ατομικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς. Για τη στάση του αυτή διώχθηκε από τις αμερικανικές αρχές και κατηγορήθηκε (χωρίς καμία απόδειξη) ότι ήταν κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.

         14 scientists at the 4th anniversary of the development of the Chicago Pile, 1946.

   Αντίθετα, κάποιοι άλλοι επιστήμονες τάχθηκαν υπέρ του βομβαρδισμού της Ιαπωνίας. Ανάμεσα τους και ο Eduard Teller (1908 -2003), ο οποίος στη συνέχεια τέθηκε επικεφαλής του σχεδίου για την κατασκευή της βόμβας υδρογόνου και ήταν ένας από τους εμπνευστές του «Πολέμου των Άστρων » (δηλαδή, της εγκατάστασης όπλων λέιζερ στο διάστημα για την καταστροφή στόχων στο διάστημα ή στη Γη).