Μαθη...μαγικά : Σαν σήμερα, το 1901..

Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023

Σαν σήμερα, το 1901..

Ο Enrico Fermi, γεννήθηκε στη Ρώμη στις 29 Σεπτεμβρίου του 1901. Γιος δημόσιου υπαλλήλου, ανακάλυψε τη φυσική σε ηλικία 14 χρονών. Τριγυρίζοντας στα κιόσκια των βιβλιοπωλείων στην περιοχή Campo dei Fiori της Ρώμης, βρήκε δύο παλαιούς τόμους στοιχειώδους φυσικής, τους αγόρασε και τους μελέτησε , διορθώνοντας μερικές φορές ακόμη και τα μαθηματικά τους. Προχώρησε τόσο γρήγορα, καθοδηγημένος από έναν μηχανικό που ήταν ένας οικογενειακός φίλος, ώστε η συνθετική του εργασία για την εισδοχή του στο Πανεπιστήμιο, κρίθηκε αντάξια μιας διδακτορικής διατριβής, στην ηλικία των 17 ετών. Μέχρι το 1920 δίδασκε τους δασκάλους του στο Πανεπιστήμιο της Πίζας.

Το 1923, έκανε μεταδιδακτορική μελέτη υπό την καθοδήγηση του Max Born στο Gottingen της Γερμανίας.

Το 1926, ένα άρθρο του Fermi, σχετικά με την συμπεριφορά ενός υποθετικού ιδανικού αερίου εντυπωσίασε το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου της Ρώμης, που τον κάλεσε να γίνει τακτικός Καθηγητής της Θεωρητικής Φυσικής.

Κέρδισε το διορισμό ως καθηγητή της Θεωρητικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης σε ηλικία μόλις 25 ετών και συγκέντρωσε γρήγορα γύρω του, μια μικρή ομάδα πρώτης τάξεως νέων ταλέντων για να αναδείξει την ιταλική φυσική. Κρίνοντας τον οι Ιταλοί, τον επονόμασαν «Ο Πάπας.» Ο Πάπας και η ομάδα του, σχεδόν ανακάλυψαν την πυρηνική διάσπαση το 1934, κατά τη διάρκεια πειραμάτων στα οποία, έψαχναν ραδιενεργούς μετασχηματισμούς.

Για τις εργασίες του αυτές τιμήθηκε το 1938 με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Ο Μπενιτο Μουσολίνι του έδωσε άδεια για την παραλαβή του βραβείου. Αυτός όμως μετά την παραλαβή του βραβείου, έφυγε μαζί με την οικογένεια του στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, όπου διορίστηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο Κολούμπια στο ινστιτούτο πυρηνικών ερευνών του Σικάγου, που σήμερα φέρει το όνομά του. Ασχολήθηκε με την παραγωγή ενέργειας από τη σχάση του ουρανίου. Σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες κατόρθωσε να δημιουργήσει το 1942 τον πρώτο πυρηνικό αντιδραστήρα. Κατόπιν συμμετείχε και στην κατασκευή της ατομικής βόμβας, μαζί με πολλούς άλλους διάσημους φυσικούς της εποχής του. Ο τρόπος διάταξης του ουρανίου στην κορυφή του αντιδραστήρα ονομάστηκε στήλη Φέρμι. Ερεύνησε επίσης την περίθλαση των νετρονίων, τις ιδιότητες των κοσμικών ακτίνων και των μεσονίων. Έργα του είναι: Εισαγωγή στην ατομική φυσική (1928), Μόρια και κρύσταλλοι (1934), Θερμοδυναμική (1937), Στοιχειώδη σωματίδια (1951) κ.ά.

Ο Fermi πέθανε από καρκίνο του στομάχου στο Σικάγο στις 28 Νοεμβρίου 1954. Είχε προλάβει να μιλήσει εναντίον της Αμερικανικής ανάπτυξης της βόμβας υδρογόνου, όταν συζητήθηκε αυτό το πρόγραμμα το 1949, το χαρακτήρισε «ένα όπλο που στην πραγματικότητα είναι σχεδόν μια γενοκτονία.»

Απλός στην συμπεριφορά χωρίς επιτηδευμένο ύφος. «Δεν ήταν ένας φιλόσοφος,» είπε για αυτόν ο Αμερικανός θεωρητικός Robert Oppenheimer. «Είχε πάθος για τη σαφήνεια. Ήταν απλά ανίκανος να αφήσει τα πράγματα να είναι ομιχλώδη.»

Προς τιμή του, ονομάστηκε Φέρμιο ένα τεχνητό στοιχείο με ατομικό αριθμό 100, ενώ το 1954 ήταν ο πρώτος αποδέκτης του βραβείου Fermi, μαζί με το ποσόν των 25.000 δολαρίων.

Επίσης προς τιμή του, ονόμασαν φερμιόνια, τα σωματίδια που υπακούουν στην απαγορευτική αρχή του Pauli, ενώ το σύνολο των νόμων που περιγράφουν την στατιστική συμπεριφορά ενός μεγάλου αριθμού μη διακριτών και ανεξάρτητων φερμιονίων (σωματίδια με ημιπεριττό σπιν), ονομάστηκε στατιστική Fermi-Dirac.

Fun fact

Tο 2001, στην 100η επέτειο από τη γέννησή του νομπελίστα φυσικού Enrico Fermi, τα αμερικανικά ταχυδρομεία για να τιμήσουν τον μεγάλο επιστήμονα, αποφάσισαν να εκδώσουν γραμματόσημο με τη φωτογραφία του. Ο επιστήμονας που ήταν γνωστός στη ζωή του ως «Ο Πάπας» επειδή έκανε πολύ λίγα λάθη, μνημονεύτηκε με ένα γραμματόσημο που έφερε μια φωτογραφία του από το 1948. Η ειρωνεία είναι ότι στο επάνω μέρος της φωτογραφίας στον μαυροπίνακα υπάρχει ένα αριθμητικό λάθος , τα σύμβολα h και e εναλλάσσονται μεταξύ τους.

Η εξίσωση a= h^2/(e*c) πρέπει να είναι a= e^2 /(h*c). Θα μπορούσε ο Φέρμι να κάνει τέτοιο λάθος; Το πιθανότερο είναι ότι το έγραψε κάποιος άλλος στον πίνακα.