«Ο Αρχιμήδης θα μνημονευθεί όταν ο Αισχύλος θα έχει λησμονηθεί, διότι οι γλώσσες πεθαίνουν, μα οι μαθηματικές ιδέες όχι.» G.Hardy


Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2024

Σαν σήμερα.Freeman John Dyson


  Σαν σήμερα, το 1923, γεννήθηκε ο μαθηματικός φυσικός και δημοφιλής διανοούμενος Φρήμαν Τζων Ντάυσον(Freeman John Dyson).

 Ο Φρήμαν Τζων Ντάυσον γεννήθηκε στο Crowthorne, Berkshire το 1923. Ο Ντάυσον πήρε πτυχίο στα μαθηματικά από το Πανεπιστήμιο του Cambridge και στη συνέχεια μετακόμισε στις ΗΠΑ όπου σπούδασε για το διδακτορικό του δίπλωμα με τον Hans Bethe στο Πανεπιστήμιο Cornell. Ωστόσο, δεν ολοκλήρωσε το πτυχίο του και συνέχισε να είναι ένας από τους πιο διάσημους φυσικούς του κόσμου παρά το γεγονός ότι δεν είχε διδακτορικό. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών στο Princeton του New Jersey, όπου ήταν ομότιμος καθηγητής.

   Γιος του Άγγλου συνθέτη Τζορτζ Ντάισον, γεννημένος στην Αγγλία το 1923, ο Φρίμαν Ντάισον μπορεί, όπως παραδεχόταν, να μην είχε μουσικό ταλέντο αλλά από παιδί είχε δείξει ενδιαφέρον για το ηλιακό σύστημα και τα μαθηματικά. Ανατράφηκε ως σοσιαλιστής και είχε πάντα ανατρεπτικές ιδέες.

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο εντάχθηκε στον Τομέα Επιχειρησιακών Ερευνών (ORS) της Διοίκησης Βομβαρδιστικών της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Το πρώτο του πτυχίο ήταν στα Μαθηματικά (Πανεπιστήμιο Cambridge 1945-1946) και οι πρώτες του ερευνητικές εργασίες στη Θεωρία Αριθμών.

Το 1947 εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ για να κάνει μεταπτυχιακά κι εκεί γνώρισε τον ιδιοφυή Αμερικανό φυσικό Ρίτσαρντ Φάινμαν, τον οποίο και ακολούθησε. Δεν πήρε ποτέ διδακτορικό – ήδη από τότε ήταν αντίθετος με το σύστημα που δίνονταν οι συγκεκριμένοι τίτλοι. Έγινε καθηγητής στο Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών του Πρίνστον, όπου έζησε για περισσότερα από 60 χρόνια και, αποκηρύσσοντας τη βρετανική υπηκοότητα, επέλεξε την αμερικανική.

Παντρεύτηκε δύο φορές, την Ελβετίδα μαθηματικό Βερίνα Χούμπερ (απόφοιτο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών) και τη δρομέα Ίμε Γιανγκ, αποκτώντας δύο παιδιά από τον πρώτο γάμο του και τέσσερα από το δεύτερο. Η μεγαλύτερη κόρη του, μάλιστα, η Έστερ Ντάισον, θεωρείται «η γυναίκα με τη μεγαλύτερη επίδραση στον κόσμο των υπολογιστών».

  Γνωστός για τις μελέτες του στην κβαντική ηλεκτροδυναμική, τη φυσική στερεάς κατάστασης, την αστροφυσική και την πυρηνική φυσική, ο Φρίμαν Ντάισον συμμετείχε σε πολλά μεγάλα επιστημονικά προγράμματα, όπως στο «Πρόγραμμα Ωρίων» για διαστημικά ταξίδια με χρήση πυρηνικής ενέργειας ως προωθητικού μέσου, ενώ το 1958 έγινε μέλος της ομάδας σχεδίασης ενός μικρού και πολύ ασφαλούς πυρηνικού αντιδραστήρα που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο, σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια, για την παραγωγή ιατρικών ισοτόπων.

Στη διάρκεια της καριέρας του, πέρα από τον Ρίτσαρντ Φάιμαν, ο Ντάισον συνεργάστηκε με τους επίσης νομπελίστες φυσικούς Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, Βόλφγκαγκ Πάουλι και Τζούλιαν Σβίνγκερ καθώς και με τον πατέρα της υδρογονοβόμβας Έντουαρντ Τέλερ, ενώ υπήρξε στενός φίλος και συνεργάτης με τους μεγάλους Βρετανούς μαθηματικούς Χάρντι και Λίτλγουντ, όπως και με τον σπουδαίο Ρώσο μαθηματικό Μπεσικόβιτς.

 Το πάθος του Ντάισον στα καθαρά μαθηματικά ήταν η μελέτη προβλημάτων στη Θεωρία Αριθμών, την Ανάλυση, την Τοπολογία, τους Τυχαίους Πίνακες και τις εφαρμογές τους.

Πολλές έννοιες έχουν πάρει το όνομα τους από τον Ντάυσον, συμπεριλαμβανομένου του «δέντρου Ντάυσον – Dyson Tree», το οποίο είναι ένα υποθετικό γενετικά τροποποιημένο φυτό που ευδοκιμεί στο εσωτερικό ενός κομήτη. Εξέδωσε επίσης την ιδέα μιας τεράστιας τεχνητής δομής που θα μπορούσε να κατασκευαστεί γύρω από έναν αστέρα από έναν προηγμένο πολιτισμό για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών – γνωστή πλέον ως  «σφαίρα Ντάυσον – Dyson Sphere».

  Το 2000, ο Ντάυσον κέρδισε το βραβείο Templeton για το γράψιμό του στη διασταύρωση της επιστήμης και της θρησκείας.

Ο Freeman Dyson πέθανε στην ηλικία των 96 ετών στις 28 Φεβρουαρίου 2020.

                                              Αριθμός Dyson

  Ο  Ντάυσον υπήρξε θρυλικός για τις μαθηματικές νοητικές ικανότητες. Μια από τις πρώτες αναμνήσεις του Ντάυσον ήταν σε μια εποχή που ως παιδί τον έβαζαν οι γονείς του για ύπνο. Άρχισε να αθροίζει τα κλάσματα 1+1/2 + 1/4 ... και συνειδητοποίησε ότι το άθροισμα ήταν 2. Σε μια ηλικία που οι περισσότεροι από εμάς προσπαθούμε ακόμα να καταλάβουμε τι είναι τα κλάσματα, ο Ντάυσον υπολόγισε μια άπειρη συγκλίνουσα ακολουθία.

 Ένα άλλο ανέκδοτο σχετικά με την απίστευτη νοητική υπολογιστική ικανότητα του Ντάυσον:

  Ο Ντάυσον κάθεται γύρω από ένα τραπέζι με  πολλούς επιστήμονες, όπου τίθεται το ερώτημα, υπάρχει ακέραιος αριθμός τέτοιος ώστε μετακινώντας το τελευταίο ψηφίο (των μονάδων)  στο αρχή (ας πούμε 1234 να γίνει  4123) ο νέος ακέραιος να είναι διπλάσιος από τον  αρχικό ακέραιο;

 Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ο Ντάυσον απάντησε (σε μια έκπληκτη ομάδα),

"Ω, δεν είναι δύσκολο, αλλά φυσικά ο μικρότερος τέτοιος αριθμός έχει 18 ψηφία." ΚΑΙ, είχε δίκιο! 

Για την ιστορία, ο αριθμός είναι 105263157894736842  

105263157894736842*2=210526315789473684


Διαβάστε και μια εξαιρετική συζήτηση του  Ντάυσον  με τον Μιχαήλ Ρασσιά  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...