Φανταστική συνέντευξη : "Ο Νιλς Άμπελ μιλάει…από το υπερπέραν!"

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Καλησπέρα σας, κύριε Άμπελ! Είναι τεράστια τιμή να συνομιλώ με έναν από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς όλων των εποχών.

ΑΜΠΕΛ : (σαρκαστικά) Καλησπέρα. Είναι σίγουρα τιμή για σας. Εγώ, απλώς προσπαθώ να καταλάβω αν θα μου προφέρετε  μπράντυ σ’ αυτό το στούντιο. Ένα τουλάχιστον ποτηράκι, για την τραγική μου ύπαρξη;

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : (γελάει νευρικά) Χμ… πάμε στο θέμα. Πώς ξεκίνησαν όλα; Πώς μπήκατε στον μαγικό κόσμο των μαθηματικών;

ΑΜΠΕΛ : Μα φυσικά... από τη φτώχεια! Ο πατέρας μου ήταν κληρικός και φιλελεύθερος – δηλαδή καταδικασμένος σε οικονομική καταστροφή. Όταν πέθανε, μείναμε με έξι παιδιά, χωρίς λεφτά και με μια μητέρα που έπαιζε πιάνο και παρακαλούσε για δανεικά. Άρα, λογικά, έπρεπε να γίνω μαθηματικός. Ή κάτι ακόμα χειρότερο – ποιητής.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Και είχατε ταλέντο από μικρός;

ΑΜΠΕΛ : Ε, δεν ήμουνα του πεταματού. Είχα κάτι παλιά βιβλία και έναν καθηγητή που ήξερε λίγα πράγματα παραπάνω από τους υπόλοιπους. Όταν κατάλαβα ότι τα μαθηματικά έχουν μεγαλύτερη συνοχή απ’ την ανθρώπινη κοινωνία, είπα "εδώ είμαστε". Δεν χρειάζεται να σε καταλαβαίνουν οι άλλοι, αρκεί να σε καταλαβαίνει η εξίσωση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Πείτε μας για το διάσημο επίτευγμά σας – την απόδειξη ότι η γενική εξίσωση πέμπτου βαθμού δεν επιλύεται με ριζικά.

ΑΜΠΕΛ: Ω, ναι. Πόσο ρομαντικό! Περπατούσα στους παγωμένους δρόμους της Νορβηγίας, κρυωμένος, με βήχα, και σκεφτόμουν: «Γιατί όλοι προσπαθούν να λύσουν κάτι που ίσως δεν λύνεται;». Κι εκεί συνέλαβα την απόδειξη. Την έγραψα, την τύπωσα, την έστειλα στο Παρίσι… και ο Κοσί την πέταξε σε ένα συρτάρι. Ίσως δίπλα στις συνταγές της μαμάς του.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : (σοκαρισμένος) Δεν τη διάβασε;

ΑΜΠΕΛ: Ούτε που την άγγιξε. Την «ξέχασε». Όπως ξεχνάς το φαΐ στον φούρνο. Ή έναν ιδιοφυή νεαρό από τη Νορβηγία που σου στέλνει την πιο σημαντική άλγεβρικη απόδειξη  του αιώνα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Τι κάνατε μετά;

ΑΜΠΕΛ: Πείνασα. Περπάτησα. Βήχα λίγο περισσότερο. Πούλησα το πανωφόρι μου για να φάω. Έπειτα ταξίδεψα στην Ευρώπη με ελάχιστα χρήματα, έκανα γνωριμίες, ήπια φθηνό κρασί και κοιμήθηκα σε παγωμένα δωμάτια. Σαν φοιτητής Erasmus χωρίς επιδότηση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Υπάρχει η φήμη ότι πεθάνατε χωρίς να ξέρετε πόσο σημαντικό ήταν το έργο σας.

ΑΜΠΕΛ: Όχι φήμη – αλήθεια. Ξέρεις, είναι τραγικά ειρωνικό να πεθαίνεις στα 26 σου και να σε αναγνωρίζουν… μετά θάνατον. Μου ήρθε η επιστολή για την πανεπιστημιακή θέση αφού πέθανα. Η μάνα μου τη διάβασε δίπλα στο φέρετρο. «Αγαπητέ κύριε Άμπελ, σας προσκαλούμε…» Ε, λίγο αργά παιδιά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Μα αυτό είναι… απίστευτα θλιβερό.

ΑΜΠΕΛ: (κοιτάζει την κάμερα σα να συμμετέχει σε καθημερνή σαπουνόπερα) Σκέψου να έχεις κοπιάσει τόσο και να σε θυμούνται για κάτι που δεν λύνεται. Είμαι ο άνθρωπος που απέδειξε πως η εξίσωση δεν λύνεται. Ούτε η ζωή μου, βασικά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Μιλήστε μας για την προσωπική σας ζωή. Είχατε δεσμό;

ΑΜΠΕΛ: Είχα την Κριστίν. Πανέμορφη, καλή, ευγενική. Της υποσχέθηκα ότι όταν επιστρέψω από το εξωτερικό θα είμαι πλούσιος και διάσημος. Επέστρεψα άρρωστος, φτωχός και με φλέματα. Δεν της το είχα υποσχεθεί αυτό. Δεν προλάβαμε να παντρευτούμε. Εγώ πέθανα. Εκείνη έζησε – και μπράβο της.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Σήμερα, δίνεται το Βραβείο Άμπελ – το "Νόμπελ των Μαθηματικών". Τι λέτε γι' αυτό;

ΑΜΠΕΛ: Το εκτιμώ. Αν και θα προτιμούσα ένα πιάτο ζεστό φαγητό και ένα κασκόλ το 1828. Αλλά ok. Δίνουν εκατομμύρια σε ζωντανούς που δεν έβηχαν αίμα. Τουλάχιστον κάποιος πήρε τα λεφτά – εγώ όχι.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Αν ζούσατε σήμερα, τι θα κάνατε διαφορετικά;

ΑΜΠΕΛ: Θα άνοιγα κανάλι TikTok: «@abelian_rage». Θα έλεγα ανέκδοτα όπως «Πώς λέγεται η εξίσωση που δεν λύνεται; Άμπελ-μα…». Θα έκανα sponsor deals με πανεπιστήμια και θα πούλαγα merch: μπλουζάκια με τύπους και το μότο «Όχι, δεν λύνεται, μην το προσπαθείς».

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Τι θα λέγατε σε ένα παιδί που σήμερα ξεκινάει τα μαθηματικά;

ΑΜΠΕΛ: Να προσέχει τους καθηγητές που χάνουν χειρόγραφα, να μην περιμένει δόξα εν ζωή, και να μην προσπαθεί να λύσει τα πάντα – μερικά πράγματα απλά δεν λύνονται. Όπως η αγάπη. Και η φορολογία.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Κύριε Άμπελ, σας ευχαριστώ. Ήσασταν συγκλονιστικός. Τόσο ιδιοφυής όσο και… ανθρώπινος.

ΑΜΠΕΛ: (αναστενάζει και σηκώνει το φλιτζάνι με τον σκέτο καφέ) Στην υγειά σας. Και θυμηθείτε: τα μαθηματικά δεν είναι σκληρά. Η ζωή είναι.

Ποιος ήταν;  

Νιλς Χένρικ Άμπελ (1802–1829)

                                             Ένας ιδιοφυής νους με τραγική μοίρα

  Ο Νιλς Χένρικ Άμπελ γεννήθηκε στις 5 Αυγούστου 1802 στη Νορβηγία, σε μια οικογένεια με φιλελεύθερες ιδέες αλλά περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Ο πατέρας του, ιερέας και πολιτικά ενεργός, πέθανε όταν ο Άμπελ ήταν μόλις 18 ετών, αφήνοντας την οικογένεια σε βαθιά φτώχεια. Η μητέρα του, μουσική και καλλιεργημένη, δεν κατάφερε να τους στηρίξει οικονομικά, και έτσι ο νεαρός Άμπελ βίωσε από πολύ νωρίς την ανασφάλεια και την πείνα.

 Παρά τις αντιξοότητες, ο Άμπελ έδειξε από νωρίς εξαιρετική μαθηματική ευφυΐα. Έχοντας ελάχιστη στήριξη, βυθίστηκε στον κόσμο των μαθηματικών με πάθος σχεδόν υπαρξιακό. Το κορυφαίο του επίτευγμα ήταν η απόδειξη ότι η γενική εξίσωση πέμπτου βαθμού δεν μπορεί να λυθεί με ριζικά, κάτι που οι μαθηματικοί προσπαθούσαν να κάνουν για αιώνες. Με αυτό του το έργο, έθεσε τα θεμέλια για τη σύγχρονη άλγεβρα και την θεωρία ομάδων, ενώ συνέβαλε επίσης σημαντικά στην ανάλυση και στις ελλειπτικές συναρτήσεις, ανοίγοντας δρόμους που αργότερα εξελίχθηκαν από μαθηματικούς όπως ο Γκάλοα και ο Ρίμαν.

 Παρά την ιδιοφυΐα του, το έργο του αγνοήθηκε από πολλούς, κυρίως λόγω της νεαρής του ηλικίας, της απομόνωσής του και της έλλειψης υποστήριξης. Έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του άρρωστος, χωρίς χρήματα και χωρίς αναγνώριση. Η αγάπη του για την αρραβωνιαστικιά του, Κριστίν Κέτε Χέλε, του έδινε κουράγιο. Της είχε υποσχεθεί ότι θα επιστρέψει πλούσιος και διάσημος – αλλά δεν πρόλαβε. Πέθανε από φυματίωση στις 6 Απριλίου 1829, σε ηλικία μόλις 26 ετών. Λίγες μέρες αργότερα, έφτασε το γράμμα που του πρόσφερε θέση καθηγητή στο Βερολίνο – πολύ αργά για να αλλάξει τη μοίρα του.

Σήμερα, ο Άμπελ θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές των σύγχρονων μαθηματικών, και το διεθνές Βραβείο Άμπελ, που φέρει το όνομά του, αποτελεί μία από τις υψηλότερες τιμές στον κόσμο των μαθηματικών – μια έστω και καθυστερημένη δικαίωση για έναν άνθρωπο που έδωσε τα πάντα στη λογική, και έφυγε πριν προλάβει να γευτεί την αναγνώριση.