Φανταστικές συνεντεύξεις: Συνέντευξη με τον Επίκουρο

 Τίτλος: «Ηδονή, αλλά με όρια. Δεν είναι να φας και όλο το ταψί...»

Δημοσιογράφος: Κύριε Επίκουρε, είναι τεράστια τιμή που είστε μαζί μας απόψε. Αν και, μεταξύ μας, δεν σας ταίριαζε καλύτερα να είστε κάπου σε ένα ήσυχο κήπο με λίγους φίλους και ένα πιατάκι ελιές;

Επίκουρος: Μα εκεί ήμουν μέχρι πριν λίγο! Αλλά είπα να πεταχτώ, γιατί βλέπω μερικοί ακόμα δεν έχετε καταλάβει τη θεωρία μου. Με κατηγορούν ότι είμαι ένας κρυπτοσυβαρίτης και ενας προφήτης του  «ότι φάμε ό,τι πούμε και ό,τι αρπάξει ο ...»

Δημοσιογράφος: Σας παρακαλώ!!

Επίκουρος: Ξέρετε τι εννοώ. Είμαι εδώ για επανόρθωση.

Δημοσιογράφος: Λοιπόν, πάμε κατευθείαν στο ζουμί: τι σημαίνει για εσάς “ηδονή”;

Επίκουρος: Α! Η καημένη η λέξη! Την πήραν οι κακιές γλώσσες , την ρίξανε στα κρεβάτια και στα πιάτα. Εγώ λέω: ηδονή είναι η απουσία σωματικού πόνου και ψυχικής ταραχής. Αν είσαι χορτάτος, δεν πονάς, έχεις την υγειά σου και δεν σε τρώει το άγχος — αυτό είναι ηδονή. Δεν χρειάζεται να πνιγείς στο κρασί ούτε να πέσεις με τα μούτρα στις γκόμενες.

Δημοσιογράφος: Δεν ακούγεστε και πολύ "παρτάκιας", όπως σας παρουσιάζουν.

Επίκουρος: Γιατί δεν είμαι! Ζούσα με ψωμί, ελιές και λίγο τυρί όταν υπήρχε. Κι όμως, έγραψα ότι *"το να συνηθίσεις στην απλότητα κάνει τον άνθρωπο αυτάρκη. "Απλός, λιτός, φιλοσοφημένος. Δεν έλεγα «φάτε και πιείτε γιατί αύριο πεθαίνουμε» — αυτά τα έλεγε  ο Αρίστιππος o Κυρηναίος , όχι εγώ. Εμένα η φιλοσοφία μου έλεγε: μη ζητάς όσα δεν χρειάζεσαι. 

Δημοσιογράφος: Δηλαδή δεν είστε υπέρ της αλόγιστης ηδονής, αλλά της έξυπνης;

Επίκουρος: Ακριβώς! Δεν απορρίπτω την απόλαυση — προς Θεού —αλλά την εξετάζω. Πριν φας το στιφάδο, ρώτα: "θα το πληρώσω με καούρα;" Πριν πεις "ναι" σε μια νύχτα πάθους, σκέψου: "θα κοιμηθώ μετά ή θα μου στέλνει μηνύματα τρία χρόνια;" Η φιλοσοφία μου είναι πρακτική. Είναι η τέχνη του να ζεις καλά — όχι να ζεις στα κόκκινα!

Δημοσιογράφος: Είχατε και δική σας Σχολή, τον περίφημο «Κήπο». Τι γινόταν εκεί; Γλέντια; Οργια; Ούζα;

Επίκουρος: Χα! Μπα... Μόνο στα μυαλά όσων δεν ήρθαν ποτέ εκεί. Ο Κήπος ήταν ένα ήσυχο μέρος έξω από την Αθήνα, όπου κάναμε κουβέντα, διαβάζαμε, γράφαμε, φιλοσοφούσαμε και τρώγαμε απλά. Δεν υπήρχε κοινωνική διάκριση: άνδρες, γυναίκες, δούλοι, όλοι μαζί. Η μόνη προϋπόθεση ήταν να αγαπάς την φιλία και να αποζητάς την αταραξία.

Δημοσιογράφος: Αταραξία… το λέτε συχνά αυτό. Τι ακριβώς εννοείτε;

Επίκουρος: Είναι αυτό το γλυκό εσωτερικό ζεν, η ηρεμία του μυαλού όταν δεν έχεις φόβο, ούτε ανησυχία, ούτε πόθο που σε τραβάει απ’ τη μύτη. Ούτε σε τρώει ο φόβος του θανάτου, ούτε η αγωνία της καριέρας, ούτε η σύγκριση με τον διπλανό. Όταν μπορείς να πεις: “είμαι καλά όπως είμαι, με αυτά που έχω” — τότε έχεις αταραξία. Και τότε είσαι ελεύθερος.

Δημοσιογράφος: Και τι απαντάτε σε όσους φοβούνται τον θάνατο;

Επίκουρος: Τους λέω: "Όταν υπάρχουμε εμείς, δεν υπάρχει ο θάνατος. Κι όταν υπάρχει ο θάνατος, δεν υπάρχουμε εμείς." Δηλαδή, δεν θα τον νιώσεις ποτέ. Ούτε πόνο, ούτε μαύρο, ούτε τίποτα. Είναι απλώς... το τίποτα. Πιο ήσυχο κι από Κυριακή στο χωριό χωρίς Wi-Fi.

Δημοσιογράφος: Και η θρησκεία; Οι θεοί; Πού στέκεστε;

Επίκουρος: Υπάρχουν, είπα εγώ, αλλά δεν ασχολούνται μαζί μας. Ζουν σε τέλεια ευδαιμονία, άρα δεν έχουν όρεξη να σε τιμωρήσουν επειδή έκλεψες . Οι θεοί δεν είναι σαν την θεία σου την Ελπινίκη που παρακολουθεί ποιον ψήφισες.

Δημοσιογράφος: Και σήμερα; Τι συμβουλή θα δίνατε στον σύγχρονο άνθρωπο του 2025;

Επίκουρος:

1. Κλείσε λίγο το κινητό.

2. Μην ζητάς 25 πράγματα που δεν χρειάζεσαι.

3. Μάθε να χαίρεσαι με το ελάχιστο.

4. Να αγαπάς τους φίλους σου, όχι το status σου.

5. Και κυρίως: να μη φοβάσαι τίποτα από αυτά που δεν σε πονάνε. Αυτός είναι ο τρόπος για να φτάσεις στην μακαριότητα— όχι να πατήσεις 35 likes στο Instagram.

Επίλογος: Ο πιο παρεξηγημένος “ηδονιστής” της ιστορίας

    Ο Επίκουρος (341–270 π.Χ.) δεν ήταν ο φιλόσοφος της κραιπάλης αλλά της μελετημένης, ήρεμης απόλαυσης. Δίδαξε ότι ο σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία μέσω της φρόνησης, της φιλίας και της αποφυγής του πόνου — σωματικού και ψυχικού. Η φιλοσοφία του έγινε πανίσχυρη αντικαταθλιπτική συνταγή αιώνες πριν ανακαλυφθεί η σεροτονίνη. Τον φαντάζεστε σήμερα; Ίσως όχι στο TikTok,αλλά σίγουρα σ’ ένα podcast με τίτλο: «Το πολύ το lifestyleτο βαριέται κι ο φιλόσοφος».