Σαν σήμερα. Ρογήρος Βάκων, Doctor Mirabilis

  Υπάρχουν τέσσερις επιστήμες ..για αυτές τις επιστήμες η πύλη και συνάμα  το κλειδί είναι τα μαθηματικά, τα ανακάλυψαν οι άγγελοι στις απαρχές του κόσμου.

                                                                                              Ρογήρος Βάκων (1214-1294)

 Σαν σήμερα, το 1292, πεθαίνει ο Ρότζερ Μπέικον. Η Wikipedia μας πληροφορεί ότι ο Ρότζερ Μπέικον (Roger Bacon, γνωστός στα ελληνικά και ως Ρογήρος Βάκων, 1219/1220 - 1292) ήταν  σχολαστικός θεολόγος και φιλόσοφος του Μεσαίωνα, ο οποίος αποκαλούνταν για την πολυμάθειά του Doctor Mirabilis (θαυμαστός δάσκαλος).

    Γεννήθηκε στο Ίλτσεστερ κοντά στο Μπρίστολ, σπούδασε στην Οξφόρδη και κατόπιν στο Παρίσι, και επέστρεψε στην Οξφόρδη για να διδάξει. Κατατάχθηκε στο τάγμα των Φραγκισκανών, κατέκρινε τις καταχρήσεις του κλήρου και των μοναχών και ζήτησε μεταρρυθμίσεις. Έτσι δημιούργησε εχθρούς, οι οποίοι κατήγγειλαν τις απόψεις του ως αιρετικές και τα επιστημονικά του πειράματα ως μαγεία. Του απαγορεύτηκε να διδάσκει και εξορίστηκε.

Το 1265 έγινε πάπας ο Κλήμης Δ΄, ο οποίος γνώριζε και εκτιμούσε τον Μπέικον. Μέχρι το 1268, με την ενθάρρυνση και προστασία του πάπα, ο Μπέικον, που είχε ανακληθεί εν τω μεταξύ στην Οξφόρδη, έγραψε το σπουδαιότερο έργο του, το Opus majus.

Μετά τον θάνατο του Κλήμη Δ΄ ακολούθησε νέα καταδρομή, τα έργα του απαγορεύτηκαν και διατάχθηκε ν’ αποσυρθεί σε μοναστήρι, όπου έμεινε σχεδόν ως τον θάνατό του.

  Ο Μπέικον δίδασκε την αποδέσμευση από τις αυθεντίες και την αναζήτηση της αλήθειας με την έρευνα. Θαύμαζε τον Αριστοτέλη, διατηρώντας όμως ανεξαρτησία γνώμης. Θεωρούσε τα μαθηματικά ως την βάση των επιστημών και την εμπειρία ως αναγκαία προϋπόθεση κάθε γνώσης, κάτι που τον κατατάσσει στους προδρόμους της σύγχρονης επιστημονικής μεθόδου. Διέκρινε δε την εμπειρία σε εμπειρία των αισθήσεων (εξωτερική) και σε εσωτερική (πνευματική) εμπειρία. Η εξωτερική ήταν απαραίτητη για την ανάπτυξη των επιστημών. Η δεύτερη, η πνευματική εμπειρία, ήταν η προϋπόθεση της ανόδου των βαθμίδων της αντίληψης των υπεραισθητών. Ο ανερχόμενος μέχρι τέλους την κλίμακα αυτή θα έφτανε στη ενόραση του θείου.Ο Μπέικον ασχολήθηκε με όλους τους τομείς της γνώσης. Επιδόθηκε στην αστρονομία, γλωσσολογία, αλχημεία, ιδιαίτερα στην οπτική, διόρθωσε το Ιουλιανό ημερολόγιο και σε αυτόν αποδίδονται οι εφευρέσεις του μεγεθυντικού φακού και του θερμομέτρου. Στην επιστολή του De secretis operibus οραματίζεται αυτοκίνητα και αεροπλάνα.

Fun fact: Ο Ρογήρος Βάκων και οι πειραματισμοί του στην ερμηνεία των φυσικών φαινομένων  αποτελεί συχνή αναφορά του  αδελφού Γουλιέλμου, του εμβληματικού καλόγερου στο βιβλίο του Ουμπέρτο Εκο, Το όνομα του Ρόδου.Στο βιβλίο , ο αδελφός Γουλιέλμος μετατρέπεται σε ένα είδος ντετέκτιβ και φτάνει στο τέλος να εξιχνιάσει τα εγκλήματα αυτά χρησιμοποιώντας την αριστοτελική λογική, τη θεολογική σκέψη του Θωμά του Ακινάτη και τον εμπειρισμό του Ρότζερ Μπέικον. Το όνομα του Ρόδου είναι ωραίο βιβλίο για καλοκαίρι.

Είχε γράψει:

-Αν ένας άνθρωπος ξεκινήσει με σιγουριά, θα τελειώσει με αμφιβολίες, αλλά αν ξεκινήσει με αμφιβολίες, θα τελειώσει με σιγουριά. 

-Αρχαιότητα είναι η παραμορφωμένη ιστορία ή μερικά κατάλοιπα της ιστορίας που τυχαία διέφυγαν τον καταλύτη χρόνο.

-Δεν υπάρχει ευημερία χωρίς φόβους και βάσανα, καθώς δεν υπάρχει ατυχία χωρίς ανακούφιση κι ελπίδες. 

-Η αρετή μοιάζει με τα σπάνια αρώματα, που όσο πιο πολύ συνθλίβονται, τόσο περισσότερο μοσχοβολούν. 

-Η αρετή μοιάζει με τον καλοεπεξεργασμένο πολύτιμο λίθο.

-Η γνώση είναι δύναμη. 

-Η εκδίκηση είναι ένα είδος πρωτόγονης δικαιοσύνης, προς την οποία έλκεται η ανθρώπινη φύση. Το χρέος του νόμου είναι να προσπαθεί να την ξεριζώσει. 

-Η λογική και ρητορική κάνει τους ανθρώπους να ξεχωρίζουν από τους άλλους. Η λογική διαφέρει από τη ρητορική, καθώς η γροθιά από την ανοιχτή παλάμη, η μια είναι συγκρατημένη, ενώ η άλλη αδέσμευτη. 

-Η λογική στους ερωτευμένους είναι σαν τη φωτοβολίδα μέσα στην ομίχλη. Φωτίζει, αλλά δεν διαλύει. 

-Καμία χαρά δεν μπορεί να συγκριθεί με τη χαρά που νοιώθεις, όταν πατάς γερά στο έδαφος της αλήθειας.

-Κανένα θαύμα ποτέ δεν επινοήθηκε από κανένα θεό για να προσηλυτίσει έναν άθεο, γιατί η δυναμικότητα της φύσης οδηγεί τον κάθε άνθρωπο ν' αφοσιωθεί σε κάποια θεότητα. 

-Μερικά βιβλία μπορεί κανείς να τα δοκιμάσει, άλλα να τα ρουφήξει και πολύ λίγα αφού τα μασήσει να τα χωνέψει. 

-Ο άνθρωπος που δίνει καλή συμβουλή, χτίζει με το ένα χέρι. Ο άνθρωπος που δίνει καλή συμβουλή και καλό παράδειγμα, χτίζει και με τα δυο του χέρια. Αλλά εκείνος που δίνει και κακή συμβουλή και κακό παράδειγμα, με το ένα χέρι χτίζει και με το άλλο γκρεμίζει. 

-Όποιος δεν έχει αρετές, ζηλεύει τις αρετές των άλλων. 

-Σκεφτόμαστε σύμφωνα με τη φύση, μιλούμε σύμφωνα με τους νόμους και ενεργούμε σύμφωνα με τα έθιμα.

-Το κράτος, σαν μια μεγάλη μηχανή, κινείται πολύ αργά.