Ρόναλντ Λιούις Γκράχαμ, ένας μαθηματικός ζογκλέρ!

 

  Σαν σήμερα, το 1935, γεννήθηκε ο  Ρόναλντ Λιούις Γκράχαμ. Ο Ρόναλντ Λιούις Γκράχαμ (Ronald Lewis Graham, 31 Οκτωβρίου 1935 – 6 Ιουλίου 2020) ήταν μαθηματικός, τον οποίο η Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία έχει χαρακτηρίσει ως «έναν από τους κύριους αρχιτέκτονες της ραγδαίας ανάπτυξης των διακριτών μαθηματικών σε όλο τον κόσμο τα τελευταία χρόνια».

Έχει προσφέρει σημαντικό έργο στη θεωρία χρονοπρογραμματισμού, στη υπολογιστική γεωμετρία, στη θεωρία Ράμσεϊ και στη μελέτη της ψευδοτυχαιότητας (quasi-randomness).

Ο Γκράχαμ υπήρξε επίσης θέμα στο τηλεοπτικό show  σRipley’s Believe It or Not, (κατι σαν το "Απίστευτα και όμως αληθινά") όπου παρουσιαζόταν όχι μόνο ως «ένας από τους σημαντικότερους μαθηματικούς του κόσμου», αλλά και ως «άριστος τραμπολίστας και ζογκλέρ», ενώ διετέλεσε και πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Ζογκλέρ (International Jugglers’ Association).

Ήταν Επικεφαλής Επιστήμονας στο Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής της Καλιφόρνια (Cal-(IT)²) και κατείχε την έδρα Ίρβιν και Τζόαν Τζέικομπς (Irwin and Joan Jacobs Professor) στην Επιστήμη Υπολογιστών και Μηχανική στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο.

Ένα από τα αγαπημένα του ρητά ήταν:

«Μια ιδανική μαθηματική ομιλία πρέπει να περιέχει μία απόδειξη και ένα αστείο — και δεν πρέπει να είναι το ίδιο πράγμα.»

Ο Γκράχαμ πέθανε από βρογχεκτασίες στις 6 Ιουλίου 2020, σε ηλικία 84 ετών.

======================================

Ο Αριθμός του Γκράχαμ (Graham’s number) είναι ένας από τους πιο διάσημους και εντυπωσιακά μεγάλους αριθμούς στα μαθηματικά — τόσο μεγάλος, που υπερβαίνει κατά πολύ οποιονδήποτε αριθμό μπορεί να γραφτεί ή καν να φανταστεί κάποιος με τη συμβατική σημειογραφία.

Ο αριθμός αυτός προέκυψε στη δεκαετία του 1970 από τον Ρόναλντ Γκράχαμ, στο πλαίσιο ενός προβλήματος της θεωρίας Ράμσεϊ (Ramsey theory), ενός κλάδου των διακριτών μαθηματικών που μελετά πώς η τάξη αναδύεται αναπόφευκτα μέσα από το χάος. Το πρόβλημα αφορούσε τις ιδιότητες κάποιων υπερκύβων και τις σχέσεις μεταξύ των κορυφών τους, και ο Γκράχαμ χρησιμοποίησε αυτόν τον τεράστιο αριθμό ως άνω όριο σε μια μαθηματική πρόταση.

Για να μπορέσει να εκφραστεί, ο Γκράχαμ χρησιμοποίησε τη σημειογραφία βελών του Κνούθ (Knuth’s up-arrow notation), γιατί η συνηθισμένη εκθετική μορφή ήταν εντελώς ανεπαρκής. Ο αριθμός είναι τόσο μεγάλος, ώστε το σύμπαν δεν έχει αρκετά σωματίδια για να γραφτεί ολόκληρος, ακόμη κι αν κάθε σωματίδιο χρησιμοποιούνταν για ένα ψηφίο!

Παρόλο που στη συνέχεια βρέθηκαν πολύ μικρότερα όρια για το συγκεκριμένο πρόβλημα, ο αριθμός του Γκράχαμ έμεινε γνωστός ως σύμβολο του απείρως μεγάλου και παράδειγμα των ορίων της ανθρώπινης κατανόησης για το μέγεθος.

Ο Γκράχαμ ήταν γνωστός όχι μόνο για τη μαθηματική του ιδιοφυΐα αλλά και για το χιούμορ και την ευρηματικότητά του — χαρακτηριστικά που αντικατοπτρίζονται και στο θρυλικό πλέον «Αριθμό του Γκράχαμ».