Φρανκ Μόρλεϊ

 #Σανσημερα

Σαν σήμερα, το 1937, πεθαίνει ο μαθηματικός Φρανκ Μόρλεϊ (Frank Morley 1860–1937)

Ο Φρανκ Μόρλεϊ υπήρξε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και ιδιότυπες μορφές των μαθηματικών των αρχών του 20ού αιώνα· ένας άνθρωπος που συνδύασε την αυστηρότητα της σκέψης με μια σχεδόν καλλιτεχνική αίσθηση της ομορφιάς του αριθμού και της μορφής.

Γεννημένος το 1860 στο Γούντμπριντ της Αγγλίας, ο νεαρός Μόρλεϊ έδειξε από νωρίς μια ακατανίκητη κλίση προς τη λογική και τα μαθηματικά. Σπούδασε στο King’s College του Κέιμπριτζ, όπου διακρίθηκε ως λαμπρός φοιτητής, με αστείρευτη περιέργεια και ένα πνεύμα πιο ελεύθερο απ’ ό,τι συνήθιζε η βικτωριανή ακαδημαϊκή αυστηρότητα.

Μετά από σύντομη παραμονή στην Αγγλία, ο Μόρλεϊ πέρασε τον Ατλαντικό για να εγκατασταθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου βρήκε τη γη που ταίριαζε στο ανήσυχο πνεύμα του. Δίδαξε αρχικά στο Haverford College, κι αργότερα έγινε καθηγητής στο Johns Hopkins University, το οποίο τότε αναδεικνυόταν σε κέντρο προωθημένων μαθηματικών ερευνών στην Αμερική.

Ο Μόρλεϊ δεν ήταν απλώς δάσκαλος· ήταν εμπνευστής. Οι μαθητές του τον θυμούνταν για τη ζωντάνια με την οποία μιλούσε για τις ιδέες — όχι ως ψυχρές εξισώσεις, αλλά ως ζωντανούς οργανισμούς που ανέπνεαν λογική και αρμονία.

Η μεγαλύτερη φήμη του προήλθε από το περίφημο Θεώρημα του Μόρλεϊ: μια εκπληκτική γεωμετρική ιδιότητα που ανακάλυψε τυχαία και δημοσίευσε το 1899. Το θεώρημα αυτό, το οποίο δηλώνει ότι οι τριχοτόμοι των γωνιών κάθε τριγώνου τέμνονται ώστε να σχηματίζουν ένα ισόπλευρο τρίγωνο, προκάλεσε δέος και θαυμασμό — μια «ποιητική σύμπτωση» μέσα στη γεωμετρία που κανείς δεν είχε φανταστεί.

Πέρα από τη γεωμετρία, ο Μόρλεϊ ασχολήθηκε και με την άλγεβρα, την ανάλυση, και τη θεωρία των πολυωνύμων, όπου ανέπτυξε το λεγόμενο Morley rank, έννοια που αργότερα απέκτησε σημασία στη θεωρία μοντέλων.

Ο Φρανκ Μόρλεϊ υπήρξε επίσης εκδότης και συνιδρυτής των περιοδικών American Journal of Mathematics και American Mathematical Monthly, τα οποία συνέβαλαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση της μαθηματικής κοινότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Πέθανε το 1937, αφήνοντας πίσω του όχι μόνο θεωρήματα και άρθρα, αλλά και μια παράδοση μαθηματικής φινέτσας – εκείνη τη σπάνια σύνθεση επιστήμης και τέχνης που καθιστά τον μαθηματικό δημιουργό και ποιητή μαζί.

Το όνομά του, σήμερα, παραμένει συνώνυμο της αιφνίδιας αποκάλυψης μέσα στην τάξη της γεωμετρίας – ενός «θαύματος συμμετρίας» που θυμίζει πως ακόμη και μέσα στην αυστηρότητα των μαθηματικών, η ομορφιά δεν παύει να ανθίζει.