Ο Μαξ Κλάιμπερ γεννήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1893 στη Ζυρίχη, μέσα σε μια εποχή όπου η Ελβετία παρήγε όχι μόνο ρολόγια και σοκολάτες, αλλά και φωτεινά επιστημονικά μυαλά. Από μικρός έδειξε μια σχεδόν ποιητική εμμονή με την ενέργεια: όχι με την ηλεκτρική, αλλά με εκείνη που κάνει τα πλάσματα να κινούνται, να αναπνέουν και… να τρώνε.
Σπουδάζοντας στο περίφημο ETH της Ζυρίχης, βυθίστηκε στον κόσμο της γεωργικής χημείας. Το 1920 αποφοίτησε, το 1924 πήρε το διδακτορικό του και με τη διατριβή του Η έννοια της ενέργειας στην επιστήμη της διατροφής έδειξε ότι ο μεταβολισμός δεν είναι απλώς θέμα θερμίδων, αλλά μια περίπλοκη συμφωνία ανάμεσα στο σώμα και τον κόσμο.
Το 1929, με μια βαλίτσα γεμάτη ιδέες (και ίσως λίγη ελβετική σοκολάτα για το τιμόνι), πέρασε τον Ατλαντικό για το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Ντέιβις. Εκεί δεν άργησε να γίνει ο «αρχιτέκτονας της αναπνοής»· κατασκεύασε θαλάμους αναπνοής που έμοιαζαν περισσότερο με επιστημονικές κρύπτες και άρχισε να μελετά πώς τα ζώα μετατρέπουν την τροφή σε ζωή.
Το 1932 όμως ήρθε η μεγάλη αποκάλυψη: ότι ο μεταβολισμός των ζώων –από το μικροσκοπικό ποντίκι μέχρι τον τεράστιο ελέφαντα– δεν αυξάνεται ευθύγραμμα με το βάρος τους, αλλά σύμφωνα με έναν παράξενο εκθέτη: ¾. Η απλότητα και η δύναμη της ανακάλυψης αυτής σημάδεψε την επιστήμη του μεταβολισμού για πάντα.
Το 1961 εξέδωσε το βιβλίο The Fire of Life, ένα έργο-σταθμό, όπου κατέγραψε με ακρίβεια αλλά και πάθος όσα είχε μάθει για την ενέργεια της ζωής. Το βιβλίο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έκανε τον Κλάιμπερ γνωστό παγκοσμίως.
Ο Μαξ Κλάιμπερ έφυγε από τη ζωή στις 5 Ιανουαρίου 1976, μία ημέρα μετά τα 83α γενέθλιά του. Άφησε όμως πίσω του έναν νόμο που συνεχίζει να… καίει φωτιές στο μυαλό των επιστημόνων
Περιγραφή του νόμου του Κλάιμπερ
Ο νόμος του Κλάιμπερ θα μπορούσε να περιγραφεί και έτσι:
«Όσο πιο μεγάλο το ζώο, τόσο πιο… χαλαρά καίει θερμίδες. Με λίγα λόγια, ο ελέφαντας είναι ο απόλυτος master της ενεργειακής οικονομίας, ενώ το ποντίκι ξοδεύει θερμίδες σαν να μην υπάρχει αύριο.»
Ο νόμος λέει ότι ο μεταβολικός ρυθμός ενός ζώου αυξάνεται με το σωματικό βάρος του υψωμένο στη δύναμη 3/4 – ένας αριθμός που μοιάζει με τον περίεργο βαθμό δυσκολίας ενός μαθηματικού πατινάζ, αλλά είναι θεμελιώδης για τη βιολογία.
Αν το απλοποιήσουμε:
Διπλασιάζεις το μέγεθος; ΟΚ.
Διπλασιάζεται η όρεξη; Όχι φίλε μου, δεν είναι τόσο απλό.
Το σώμα λέει: «Θα πάρω μόνο 2⁽³⁄⁴⁾ φορές παραπάνω ενέργεια, ευχαριστώ.»
Εν ολίγοις:
Τα μικρά ζώα: τρώω γρήγορα, καίω πιο γρήγορα, ζω σε fast forward.
Τα μεγάλα ζώα: ήρεμα, έχουμε χρόνο…
Αν ο νόμος του Κλάιμπερ είχε προσωπικότητα, θα ήταν ο σοφός γέροντας που σου λέει:
«Χαλάρωσε. Το μέγεθος δεν είναι τα πάντα — η οικονομία ενέργειας είναι το κλειδί.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου