Οι Πρόδρομοι του Ηλεκτρονικού Σκακιού

Απόσπασμα απο το βιβλίο του Carlo De Grandi ( http://papaveri48.blogspot.com/ )

 "Περί της γενέσεως και διαδόσεως του Ζατρικίου (Σκακιού) ανά τους αιώνες".

(Ιστορική αναφορά) Αθήνα, 1989 

   Είναι γεγονός αναμφισβήτητο, ότι η ηλεκτρονική έχει συναφθεί με τη ζωή μας , για τα καλά, μια και είναι τεχνολογικό επίτευγμα του 20^ου αιώνα κι’ έχει καλύψει ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών από τους προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τα ρομπότ μέχρι τα διαστημικά προγράμματα. Δεν αποκλείεται το …2050 μ.Χ. να μας κυβερνούν ηλεκτρονικά κατευθυνόμενα ρομπότ, τα οποία θα έχουν εκμηδενίσει τελείως το ανθρώπινο δυναμικό, δηλαδή, ο άνθρωπος θα έχει εκμηδενίσει τον ίδιο του τον εαυτό! Και τίθεται το ερώτημα: Μήπως έφθασε η ώρα που η μηχανή νίκησε τον άνθρωπο; Η απάντηση είναι βέβαια κατηγορηματικά "ΟΧΙ", με πολλές επιφυλάξεις και δισταγμούς.

Η ηλεκτρονική δεν έμεινε αδιάφορη ούτε και στο σκάκι. Ποιος θα φανταζόταν ποτέ ότι κάποτε θα παίζαμε σκάκι με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή; Σ’ ένα άρθρο του περιοδικού NATURE, 30-09-1982, σελίδα 391-394, με θέμα: "Σκάκι και Ηλεκτρονικοί Εγκέφαλοι", Ο Donald Michie, του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, παρουσιάζοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή, γράφει μεταξύ άλλων ότι:

"…η μηχανή που παίζει σκάκι δεν είναι όνειρο και στόχος της σημερινής γενιάς."

Ήδη στο τελευταίο τέταρτο του 18^ου αιώνα ο μηχανικός βαρόνος Βόλφγκανγκ Φον Κέμπελεν (1734 -1804), κατ΄ άλλους αναφέρεται σαν κατασκευαστή τον επίσης Αυστριακό μηχανικό Μάλτσελ κατά τη πρώτη δεκαετία του 19^ου αιώνα (1800-1810, κατασκεύασε ένα μηχάνημα που έπαιζε σκάκι και ντάμα και τ’ ονόμασε "Αυτόματο" ή "Τούρκος". Διασώζεται μια παρτίδα που παίχθηκε στις 14-10- 1809 στο Σεν – Μπουρν της Βιέννης στο ανάκτορο του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄  μεταξύ του  Ναπολέοντα Α΄ Βοναπάρτι και του "Τούρκου", στον οποίο ήταν κρυμμένος ο Ιωάννης Μάλτσελή(;) ο Αυστριακός μετρ Johann Allgaier, με νικητή το "Τούρκο". Γύρω στα 1850 με 1860 ο Άγγλος μαθηματικός C. Babbage (1791-1871) προσπάθησε να κατασκευάσει μια μηχανή που να παίζει σκάκι, χωρίς όμως θετικά αποτελέσματα. Το 1890 ο Ισπανός μηχανικός Leonardo Torres y Quevedo (1852-1936) κατασκεύασε μια μηχανή που έπαιζε το φινάλε Ρουά και Πύργο εναντίον Ρουά και μπορούσε να κάνει ματ το αργότερο σε 63 κινήσεις. Μόλις στα τελευταία χρόνια της δεκαετίας του 1940 δημιουργήθηκε το πρώτο «μηχανικό σκάκι» ικανό να παίζει ολόκληρο αγώνα, αλλά τ’ αποτελέσματα υπήρξαν πενιχρά. Το 1967 αρχίζει η σύγχρονη εποχή των «ηλεκτρονικών σκακιστών», όταν οι Greenblatt Eastlake και Grocker παρουσιάζουν το θρυλικό κομπιούτερ «Mac Hack», που ήταν σε θέση να μετάσχει σε τουρνουά σκακιού!! Το επίπεδό απόδοσής του  βέβαια ήταν χαμηλό, της κατηγορίας 1.400 με 1.600 βαθμών ELO.  Για να φθάσουμε στα σημερινά μεγαθήρια τέρατα μνήμης Fritz8, Chess Master 4000, Deep Blue, με ELO το καθ’ ένα 2762, 2300 και 2500.

Έχουν κατασκευασθεί επιτραπέζιοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές για σκάκι, από το επίπεδο 1, που είναι γι’ αρχάριους , έως το επίπεδο 44 που είναι για πολύ προχωρημένους σκακιστές. Είναι προγραμματισμένοι να μνημονεύουν παρτίδες, ανοίγματα, ν’ αναλύουν παρτίδες (μέσον παρτίδας, φινάλε), να λύνουν καλλιτεχνικά προβλήματα (συνθέσεις σκακιστικών προβλημάτων) κλπ.

Για το πώς παίζουν σκάκι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, αυτά τα…νοήμονα όντα, μπορείτε να δείτε το πάρα κάτω φινάλε από το άρθρο της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ», Οκτώβριος 1984 «Μηχανή εναντίον Μηχανής!»:

Θέση μετά τη 36^η κίνηση των Μαύρων κομματιών  – συγνώμη - κυκλωμάτων…

Η παρτίδα συνεχίστηκε ως εξής: 37.Πγ8+!,Π:Π 38.δ:Π=Β +,Ρ:Β (Εάν 38….,Β:Π; τότε 39.Ιδ7+- με εύκολη νίκη για τα Λευκά) 39.Πγ1+- και τα Μαύρα εγκατέλειψαν μετά από μερικές κινήσεις.

Στους ανωτέρω αγώνες πρώτευσε το κομπιούτερ Elite  της Fidelity. Παρά τη τελειότητά τους, οι «μηχανές» σήμερα θεωρείται ότι δεν ξεπερνούν – στη καλύτερη περίπτωση – τη δυναμικότητα που αντιστοιχεί σε «ανθρώπινο» ELO 2400 βαθμών. Ίσως να μην αργήσει όμως η ημέρα που το άψυχο αυτό κατασκεύασμα θα ξεπεράσει τον ανθρώπινο νου, σε δημιουργικό «πνεύμα» ή ακόμη και σε φαντασία. Ίδωμεν!!

 Παρακάτω παρατίθενται οι τρεις πρώτες μηχανές που έπαιζαν σκάκι, πρόδρομοι των σημερινών ηλεκτρονικών σκακιστών.

Α) "Αυτόματο" ή "Τούρκος"

Ο 35χρονος Ούγγρος κρατικός μηχανικός βαρόνος Wolfgang von Kempelen,

(Βόλφγκανγκ Φον Κέμπελεν) (1734 -1804), γνωστός ως  Kempelen Fargas ή Farkas,

 

το φθινόπωρο του 1769 επισκέφθηκε την Αυτοκράτειρα Μαρία - Θηρεσία (1717-1780) στο ανάκτορο Schönbrunn, η οποία του έδωσε εντολή να κατασκευάσει μια μηχανή που να παίζει σκάκι. Ο Κέμπελεν κατασκεύασε μέσα σε 6 μήνες ένα μηχάνημα, το οποίο έπαιζε σκάκι και ντάμα, τ’ οποίο το εμπνεύστηκε από τους μαγνήτες που χρησιμοποιούσε ο ξακουστός Γάλλος θαυματοποιός François Pelletier που βρισκόταν στο ανάκτορο για την επίδειξη των μαγικών του. Ο Κέμπελεν ήξερε καλά Φυσική και ήταν έμπιστος υπηρέτης της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας. Έτσι κι εκείνη τον κάλεσε για να δει τι λέει ένας επιστήμονας για τα κόλπα ενός ταχυδακτυλουργού. Αλλά η παράσταση αυτή έμελλε να αλλάξει την πορεία της ζωής του Κέμπελεν, αφού τον έκανε να κατασκευάσει μια εκπληκτική μηχανή: ένα μηχανικό άνθρωπο, που καθόταν πίσω από ένα ξύλινο έπιπλο και ήταν ικανός να παίζει σκάκι, και τ’ ονόμασε "Αυτόματο" ή "Τούρκος", (μία άλλη εκδοχή αναφέρει σαν κατασκευαστή τον επίσης Αυστριακό μηχανικό  Γιόχαν Μάλτσελ (Johann Nepomuk Mälzel) (1772-1838), ο οποίος το κατασκεύασε τη πρώτη δεκαετία του 19^ου αιώνα.), λόγω της παραδοσιακής ενδυμασίας που έφερε το ομοίωμα ενός ανθρώπου (από τη μέση και πάνω) από ξύλο φυσικού μεγέθους, που βρισκόταν στην δεξιά γωνία  της σκακιέρας 0,50μ², επάνω σ’ ένα ερμάριο, η οποία σκακιέρα από κάτω έφερε μια ευρύχωρη καμπίνα διαστάσεων 1,10μ μήκος, 0,60μ. πλάτος και 0,75μ. ύψος, με μαύρα γένια, γκρι μάτια, φορούσε μια παραδοσιακή τούρκικη ρόμπα, στο κεφάλι ένα τουρμπάνι και στο αριστερό του χέρι κρατούσε μια μακριά τούρκικη πίπα, ο οποίος έμοιαζε με Ανατολίτη μάγο, το τουρκικό στυλ, με την κομψότητα και τον εξωτισμό του, ήταν τότε πολύ της μόδας στη Βιέννη, σύμφωνα με την περιγραφή του δημοσιογράφου και συγγραφέα Tom Standage. Ο "Τούρκος" αντιμετώπιζε τους αντιπάλους του μετακινώντας σταθερά πάνω της τα κομμάτια του με το δεξί του χέρι, που σημειωτέον ήταν ένα τέλειο σύστημα αρθρώσεων. Με δύο κουνήματα του κεφαλιού του σήμαινε «σαχ» και με τρία «ματ». Κάθε δώδεκα κινήσεις ο εφευρέτης του, βαρόνος Κέμπελεν, κούρδιζε το «μηχάνημα» με ένα τεράστιο κλειδί!  Πριν από κάθε αγώνα ο Κέμπελεν επιδείκνυε το εσωτερικό της κασέλας στους θεατές οι οποίοι έκπληκτοι έβλεπαν μόνο ελατήρια, γρανάζια, οδοντωτούς τροχούς, μοχλούς και κυλίνδρους, που θύμιζε ρολόι. Αυτό οφειλόταν στη τοποθέτηση πλαγίων κατόπτρων, από το Κέμπελεν, που έδιναν ψευδή θέση στο βάθος. Εντός, σε κατάλληλο διαμορφωμένο χώρο, υπήρχε κάποιος σκακιστής που έπαιζε τις κινήσεις για λογαριασμό του "Τούρκου", χωρίς να το γνωρίζουν οι θεατές. Τα πιόνια ήταν  μαγνητικά, από κόκκινο και λευκό φίλντισι, και κάτω από τη σκακιέρα υπήρχαν μικρές σιδερένιες μπαλίτσες. Έτσι ο κρυμμένος σκακιστής παρακολουθούσε τις κινήσεις των αντιπάλων, γιατί οι μπαλίτσες, μαγνητισμένες, ακολουθούσαν τις κινήσεις των πιονιών επάνω στη σκακιέρα. Με το μηχάνημα-σκακιστή ο Κέμπελεν δεν επεδίωκε τίποτε περισσότερο από το να διασκεδάσει την Αυλή και να προωθήσει τη σταδιοδρομία του. Αλλά το αυτόματό του έγινε διάσημο σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική.

Όλοι όσοι αντιμετώπιζαν ή παρακολουθούσαν τον “Τούρκο” έμεναν κατάπληκτοι με την τρομερή του απόδοση και φυσικά η πρώτη τους αντίδραση ήταν να ανοίξουν το κουτί για να δουν αν κρύβεται μέσα κάποιος έμπειρος σκακιστής που εκτελούσε κρυφά τις κινήσεις. Ωστόσο κάθε φορά που οι ηττημένοι άνοιγαν το κουτί, δεν έβλεπαν παρά γρανάζια, τροχαλίες, καθρέφτες και μια σειρά άλλα εξαρτήματα που παρέπεμπαν σε έναν πολύπλοκο “επιστημονικό” μηχανισμό

Για έναν σύγχρονό μας είναι φανερό ότι η μηχανή του Κέμπελεν ήταν μια απάτη. Αλλά στον 18ο αιώνα είχαν κατασκευαστεί αυτόματα εξαιρετικής επινοητικότητας και οι μηχανικές συσκευές έμοιαζε να προσφέρουν απεριόριστες τεχνολογικές δυνατότητες. Δεν θεωρούνταν απίθανο η μηχανή του Κέμπελεν να μπορεί πραγματικά να παίζει σκάκι.

Στα 85 χρόνια παρουσίας του, τουλάχιστον 15 μεγάλοι σκακιστές χειρίστηκαν τον «Τούρκο». Τη θέση αυτή πήραν κατά καιρούς οι: Johann Nepomuk Mälzel, ο Βιεννέζος μαιτρ Johann Baptist Allgaier (1763- 1823),ο Isidor Arthur Gunsberg (1854-1930) για το χρονικό διάστημα 1878-1879, William Lewis, το 1818-1819, όταν ο Τούρκος βρισκόταν στην Αγγλία και  αντικαταστάθηκε από τον Peter Williams, ο Πολωνός στρατιώτης Worousky, ο οποίος έχασε και τα δύο πόδια του από μια μπάλα κανονιού στον πόλεμο, ο Jacques Mouret,… κ.α.

Η πρώτη εμφάνιση του μηχανικού Τούρκου έγινε το 1770 στη Βιέννη, μπροστά σε ένα επιλεγμένο κοινό με επικεφαλής την αυτοκράτειρα. Το αυτόματο αποτελείτο από ένα

ξύλινο έπιπλο, πίσω από το οποίο καθόταν ένας άνδρας από ξύλο σε φυσικό μέγεθος, ντυμένος σαν Ανατολίτης μάγος ­ με τουρκικό στυλ, με την κομψότητα και τον εξωτισμό

του, ήταν τότε πολύ της μόδας στη Βιέννη. Απευθυνόμενος στο κοινό, ο Κέμπελεν ανακοίνωσε πως κατασκεύασε μια μηχανή παρόμοια με την οποία δεν είχαν δει ποτέ.

Οι πολύπλοκοι μηχανισμοί, συνήθως ωρολογιακοί, δεν είχαν ουσιαστική λειτουργία παρά μόνο τη δημιουργία εντυπώσεων στο κοινό. Τα πιόνια του σκακιού είχαν μαγνήτη στο κάτω μέρος τους, ενώ στο κάτω μέρος της σκακιέρας που ήταν ενσωματωμένη στο έπιπλο υπήρχαν χαραγμένα αντίστοιχα τετράγωνα, έτσι ώστε ο κρυμμένος σκακιστής να ανιχνεύει την κάθε κίνηση.

Ξεκλείδωσε την αριστερή πόρτα στο εμπρός μέρος του επίπλου και αποκάλυψε έναν περίπλοκο μηχανισμό με τροχούς, γρανάζια, μοχλούς και μηχανισμούς κουρδίσματος. Πήγε στο πίσω μέρος του επίπλου και άνοιξε μιαν άλλη πόρτα πίσω από τον μηχανισμό. Επέστρεψε μπροστά και άνοιξε ένα μακρύ συρτάρι αποκαλύπτοντας πιόνια, από κόκκινο και λευκό φίλντισι, τα οποία τοποθέτησε πάνω στο έπιπλο. Άνοιξε έπειτα τις δύο πόρτες που απέμεναν μπροστά και αποκάλυψε το κεντρικό τμήμα του επίπλου, το οποίο περιείχε ένα κόκκινο μαξιλάρι, μια ξύλινη κασετίνα και μια σανίδα με χρυσά γράμματα. Ο Κέμπελεν τοποθέτησε τα αντικείμενα αυτά σ' ένα τραπέζι και άφησε τις πόρτες ανοικτές για να μπορέσει το κοινό να εξετάσει το τμήμα αυτό. Ο Κέμπελεν στη συνέχεια έκλεισε όλες τις πόρτες και το συρτάρι. Τοποθέτησε το μαξιλάρι κάτω από τον δεξί αγκώνα του Τούρκου, αφαίρεσε την πίπα από το αριστερό χέρι του και τοποθέτησε τα πιόνια στη σκακιέρα. Ανακοίνωσε πως το αυτόματο ήταν έτοιμο να παίξει σκάκι με οποιονδήποτε αντίπαλο. Για την επίδειξη  βρήκε έναν εθελοντή από το κοινό, τον Κόμη Λουδοβίκο φον Κόμπεντσλ (Countn Ludwig von Cobenzl) Αυστριακός αυλικός των ανακτόρων. Στη συνέχεια έβαλε ένα μεγάλο κλειδί σ' ένα άνοιγμα του επίπλου και κούρδισε θορυβωδώς τον μηχανισμό. Μόλις ο Κέμπελεν έπαψε να γυρίζει το κλειδί, επικράτησε σιωπή. Έπειτα, ακούστηκε ο ήχος γραναζιών. Η ξύλινη φιγούρα, γύρισε σιγά-σιγά το κεφάλι της από τη μια πλευρά στην άλλη, σαν να επιθεωρούσε τη σκακιέρα. Και το κοινό είδε εντυπωσιασμένο τον μηχανικό Τούρκο να παίρνει ζωή, τεντώνοντας το δεξί του χέρι και μετακινώντας μ' αυτό ένα από τα πιόνια. Το παιγνίδι είχε αρχίσει. Ύστερα από κάθε κίνηση, το αυτόματο ακουμπούσε το χέρι του στο μαξιλάρι και τότε σταματούσε ο ήχος των γραναζιών. Σαν να μην ήταν αρκετά εντυπωσιακό το θέαμα μιας μηχανής να παίζει σκάκι, ο Τούρκος αποδείχθηκε και εξαιρετικός παίκτης. Ο Κόμης Κόμπεντσλ σύντομα ηττήθηκε και το αυτόματο αποδείχθηκε στη συνέχεια ικανό να νικάει τους περισσότερους αντιπάλους του μέσα σε μισή ώρα.

Το 1773 ο Κέμπελεν αποσυναρμολόγησε τον Τούρκο, μετά τον συναρμολόγησε εκ νέου

για να τον περιοδεύσει αργότερα.

Το 1773 ο συγγραφέας Karl Gottlieb von Windisch (1725-1793), φίλος του Κέμπελεν, έγραψε μια αφήγηση για τον «Τούρκο» σε μια επαρχιακή Γερμανική εφημερίδα

To 1776  πηγαίνει στην Ρωσία, στη Μόσχα. Αντιμετώπισε την Αικατερίνη Β΄ τη Μεγάλη, η οποία κι’ έχασε.

Το 1783 ο φον Κέμπελεν το παρουσίασε στον Αυτοκράτορας της Αυστρίας Ιωσήφ ο Β΄ (1741-1790). Ο Αυτοκράτορας έδωσε στο φον Κέμπελεν άδεια δύο ετών μετά αποδοχών για να το περιφέρει σ’ όλο το κόσμο. Υποστηρικτής του φον Κέμπελεν ήταν και ο Μέγας Δούκας Παύλος ο Α΄ Πέτροβιτς (1754-1801), διάδοχος του Ρωσικού θρόνου.

Τον Απρίλιο του 1783 ο «Τούρκος» άρχισε την περιοδεία  του στην Ευρώπη με πρώτο σταθμό τις Βερσαλλίες, πριν εκτεθεί στο Παρίσι, όπου έχασε από τον Charles Godefroy de La Tour d’ Auvergne, Δούκας του Bouillon. Τον Μάϊο του 1783 πηγαίνει στο Παρίσι όπου εκτέθηκε στο κοινό και έπαιξε με διάφορους αντιπάλους συμπεριλαμβανομένου και του νομικού ονόματι Mr. Bernard, ο οποίος ήταν δεύτερος

κατά σειρά στην σκακιστική ικανότητα. Ακολουθώντας τις συνεδριάσεις στις Βερσαλλίες απαίτησε να παίξει με τον  François-André Danican Philidor,. ο οποίος

ήταν σε τελευταία ανάλυση ο καλύτερος σκακιστής της εποχής εκείνης. Στο φημισμένο την εποχή εκείνη «Café de la Régence» ο «Τούρκος» έπαιξε με μερικούς από τους πιο ικανούς παίκτες, μεταξύ αυτών ήταν και ο αυτοκράτορας Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης[1]ο Μέγας, ο οποίος έχασε τρεις φορές κατά κράτος, από τους οποίους και έχασε, μέχρι την εξασφάλιση του αγώνα με τον Philidor που πραγματοποιήθηκε στην Ακαδημία των Επιστημών. Ενώ ο Philidor νίκησε τον «Τούρκο», ο γιος του σημείωσε ότι ο πατέρας του ονόμασε την παρτίδα: «Η πιο κουραστική παρτίδα που έπαιξε ποτέ».

Η τελευταία παρτίδα που έπαιξε ο «Τούρκος» ήταν εναντίον του Βενιαμίν Φραγκλίνο,

(Benjamin Franklin), ο οποίος ήταν Πρέσβης των Η.Π.Α. στην Γαλλία των νεοσύστατων Η.Π.Α., τον οποίο νίκησε. Ο Φραγκλίνος γοητευμένος από το παιγνίδι με τον «Τούρκο» ενδιαφέρθηκε για την μηχανή

στο υπόλοιπο διάστημα της ζωής του έχοντας στην προσωπική του βιβλιοθήκη ένα αντίτυπο του βιβλίου του Philip Thicknesse με τίτλο «The Speaking Figure and the Automaton Chess Player, Exposed and Detected».

Εικάζεται ότι το 1783 (1784;) επισκέφθηκε και το Λονδίνο, όπου εκτίθετο με είσοδο 5 σελίνια την ημέρα. Παρέμεινε ένα χρόνο.

Τον Σεπτέμβριο του 1783 επιστολές του Karl Gottlieb von Windisch που περιέγραφαν τον «Τούρκο» δημοσιεύθηκαν. Στις επιστολές αυτές συμπεριελάμβαναν και μερικές εικόνες του «Τούρκου» σε διάφορες στάσεις: μπροστά, πίσω  και πλάϊ. Περιγράφει ακροάσεις που μερικές σκέψεις του «Τούρκου» ήταν ποιητικές μέσω ενός διαβολικού πνεύματος όταν η μηχανή λειτουργούσε.

Το 1784 ο Karl Gottlieb von Windisch συγκέντρωσε όλες τις επιστολές σχετικά με τον «Τούρκο» και τις δημοσίευσε με τον τίτλο «Inanimate Reason». Ένας άλλος συγγραφέας, ο Henri Decremps, έγραψε σχετικά για τον «Τούρκο».

Ο Γερμανός μαθηματικός Carl Friedrich Hindenburg (1741-1808) κράτησε σημειώσεις από διάφορες συζητήσεις που έγιναν κατά την διάρκεια της εμφανίσεως του «Τούρκου» στην Λειψία, το 1784, τις οποίες δημοσίευσε το έτος 1789 στο «Über den Schachspieler des Herrn von Kempelen und dessen Nachbildung»  ή  «On the Ches-splayer of Mr. von Kempelen....». Θέματα από ερωτήσεις που τέθηκαν  και απαντήθηκαν από τον «Τούρκο» συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, και του μυστικού της λειτουργίας του.

Ο «Τούρκος» από την Λειψία πήγε στην Δρέσδη όπου ο Joseph Friedrich Freiherr von Racknitz είδε τον «Τούρκο» και έγραψε ένα βιβλίο που περιέγραφε την λει-τουργία του με εικόνες, τ’ οποίο εκδόθηκε στην Δρέσδη, το 1789, με τίτλο «Über den Schachspieler des Herrn von Kempelen, nebst einer Abbildung und Beschreibung seiner Sprachmachine». Μολονότι η εξήγησή του ήταν σωστή σε μερικά σημεία, η εξήγηση απορρέει από το ότι τον «Τούρκο», μπορούσε να τον χειριστεί μόνο ένα παιδί ή ένας νάνος και οι διαστάσεις του οι οποίες δεν ήταν ίδιες με τον «Τούρκο» του Kempelen.

Από την Δρέσδη περνάει στην Ολλανδία στην πόλη Άμστερνταμ, όπου το 1785 δέχεται μια πρόσκληση από τον αυτοκράτορα της Πρωσίας Φρειδερίκος ο Μέγας (1740-1786) για το ανάκτορο Sanssouci, τ’ οποίο βρισκόταν στην πόλη Potsdam (Πότσδαμ) της Πρωσίας, περιοχή της Γερμανίας. Ο Φρειδερίκος, ο οποίος έπαιξε μαζί του και έχασε, ευχαριστήθηκε τόσο πολύ από τον «Τούρκο», ώστε πλήρωσε ένα σεβαστό ποσό στον Kempelen με αντάλλαγμα να του φανερώσει το μυστικό της λειτουργίας του. Ο Kempelen φυσικά αρνήθηκε και ο Φρειδερίκος ποτέ δεν έμαθε το μυστικό της λειτουργίας του. Περιόδευσε σε όλη την Πρωσία.

Το 1785 στο Παρίσι δημοσιεύεται ένα φυλλάδιο που έλεγε ότι τον «Τούρκος» τον χειριζόταν  ένας νάνος.

Το 1789 ο Joseph Friedrich κατασκεύασε έναν δίδυμο «Τούρκο» και έγραψε ένα βιβλίο, όπου περιέγραφε την λειτουργία του τ’ οποίο δημοσιεύθηκε στην Δρέσδη.

Το 1789 ο J. F. Freyhere, από την Δρέσδη, δημοσίευσε ένα βιβλίο σχετικά με τον «Τούρκο» συμπληρωμένο με έγχρωμες εικόνες. Η διαφορά του ήταν ότι το χειριζόταν ένα παιδί.

Το 1797 ο Morosi κατασκευάζει ένα «Αυτόματο» για τον Φερδινάνδο Γ΄ (1769-1824) Μέγας Δούκα της Τοσκάνης. Πρίγκιπας- Εκλεγμένος και Δούκας του Salzburg και Μέγας Δούκας του Würzburg.

Το 1798 ο Κέμπελεν τον παρουσιάζει στο Παρίσι.

Το 1803 ο Κέμπελεν τον παρουσιάζει στο Λονδίνο.

Ο «Τούρκος» μετά από περιοδεία δύο ετών επιστρέφει στην βάση του, στο ανάκτορο Schönbrunn. Έμεινε «ξεχασμένος» για πάνω από 20 χρόνια, όλο τον καιρό αυτό ο Kempelen προσπαθούσε ανεπιτυχώς να τον πουλήσει μέχρι το τέλος της ζωής του.

  Μετά το θάνατο του Kempelen, στις 26 Μαρτίου 1804, ο γιος του, το 1805, αποφάσισε να τον πουλήσει σ’ έναν Βαυαρό μουσικό ονόματι Johann Nepomuk Mälzel (1772-1838), ο οποίος ενδιαφερόταν για διάφορες μηχανές και συσκευές. Ο Mälzel, του οποίου οι επιτυχίες περιλάμβαναν μια πατέντα ευρεσιτεχνίας μιας μορφής χρονομέτρου, για τους μουσικούς, προσπάθησε να τον αγοράσει μια φορά πριν τον θάνατο του Kempelen. Η αρχική προσπάθεια απέτυχε οφειλόμενη στο ποσό των 20.000FF που ζήτησε ο Kempelen. Ο γιος του Kempelen τον πούλησε στην μισή τιμή, 10.000FF. Όταν απέκτησε τον «Τούρκο» ο Mälzel είχε μάθει το μυστικό της λειτουργίας του και έκανε ορισμένες  επισκευές για να το επαναφέρει σε λειτουργία.

  

 

 H κατωτέρω παρτίδα παίχθηκε στ’ ανάκτορα του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ Κάρολου Α΄ (1768-1835) στο Σένμπρουν (Schönbrunn) στη Βιέννη στις 14-10-1809, (ή κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στο Wagram (Βάγκραμ) 5 με 6/07/1809 .

Ο «Τούρκος» κέρδισε την παρτίδα εύκολα, αφού προηγουμένως πέρασε  μια σκληρή δοκιμασία στα χέρια του πονηρού Γάλλου αυτοκράτορα, ο οποίος έπαιξε επίτηδες, τρεις φορές, αντικανονική κίνηση, «εκνευρίζοντας» τον αντίπαλό του και κάνοντάς τον, προς μεγάλη ευχαρίστηση του Ναπολέοντα, να γκρεμίσει τα κομμάτια από την σκακιέρα (!), λόγω του ότι ο φιλύποπτος Κορσικανός κάτι υποψιάστηκε και προσπάθησε με «ζαβολιές» να αποκαλύψει το μυστικό της σκακιστικής δεινότητας του αυτόματου, χωρίς όμως τελικά να τα καταφέρει. Στις πρώτες δύο απόπειρες, ο “Τούρκος” ευγενικά επέστρεψε τα κομμάτια στις αρχικές τους θέσεις, αλλά την τρίτη φορά πέταξε με μια δυνατή κίνηση τα κομμάτια από τη σκακιέρα, δίνοντας μεγάλη ευχαρίστηση στον πονηρό του αντίπαλο!

Ας δούμε μία από τις τρεις παρτίδες που έπαιξε μαζί του:

Λευκά: Μέγας Ναπολέων  Βοναπάρτης  Α΄

Μαύρα:"Αυτόματο" (Μάλτσελ; Ή  Αλγκάϊερ;)

Schönbrunn, 14-10-1809

1.ε4,ε5 2.Βζ3,Ιγ6 3.Αγ4,Ιζ6 4.Ιε2,Αγ5 5.α3,δ6 6.0-0;,Αη4 7.Βδ3, Ιθ5 8.θ3,Α:Ι 9.Β:Α,

Ιζ4 10.Βε1,Ιδ4 11.Αβ3,Ι:θ! 12.Ρθ2,Βθ4 13.η3, Ιζ3+ 14.Ρη2,Ι:Βε1+ 15.Π:Ι, Βη4 16.δ3,

Α:ζ2 17.Πθ1,Β:η3+ 18.Ρζ1,Αδ4 19.Ρε2,Βη2+ 20.Ρδ1,Β:Π+ 21.Ρδ2,Βη2+ 22.Ρε1,Ιη1

23.Ιγ3,Α:Ι+ 24.β:Α,Βε2±

Το «Αυτόματο» έπαιξε επίσης και με τον Έντγκαρ Άλαν Πόε (Edgar Allen Poe), ποιητής και συγγραφέας, ο οποίος εξέδωσε μια μελέτη  με τίτλο "Ο Κέμπελεν και η Κατάσκευή του" ("Upon beating the game, he waves his head with an air of triumph, looks round complacently upon the spectators, and drawing his left arm farther back than usual, suffers his fingers alone to rest upon the cushion." - Maelzel's Chess-Player by Edgar Allan Poe), για την λειτουργία του, το 1835 στη πόλη Richmond της Βιρτζίνια. Ο Πόε έφτασε πολύ κοντά στη λύση του μυστηρίου της λειτουργίας του «Αυτόματου»: παρατήρησε ότι ο William Schlumberger (δάσκαλος του St Amant), ισχυρός σκακιστής της εποχής εκείνης, βρισκόταν στην αίθουσα της επίδειξης πριν και μετά, αλλά όχι κατά την διάρκειά της!

Το 1811 ο Mälzel  πηγαίνει στο Μιλάνο για μια επίδειξη του «Τούρκου» στον πρίγκιπα της Βενετίας και αντιβασιλέα της Ιταλίας Ευγένιο του Beauharnais, (Prince Eugène de Beauharnais (1781-1824)), πρόγονος του Ναπολέοντα Ο Ευγένιος  ευχαριστήθηκε τόσο πολύ, ώστε πρότεινε στον Mälzel να τον αγοράσει. Μετά από μερικά σοβαρά παζάρια ο Ευγένιος απέκτησε τον «Τούρκο» πληρώνοντας 30.000FF, τρεις φορές από την αξία που το πλήρωσε ο Mälzel, ο οποίος τον κράτησε για τέσσερα χρόνια. Μέρος των χρημάτων από την πώληση αυτή ο Mälzel τα πρόσφερε στον μουσικοσυνθέτη Ludwig von Beethoven για να συνθέσει μουσική.

Το 1815 (1817;) o πρίγκιπας Ευγένιος του Beauharnais  πουλάει εκ νέου το «Αυτόματο» στον Mälzel αντί του ποσού 30.000 FF. Ο Ευγένιος του Beauharnais  συμφωνεί να τον πληρώσει ο Mälzel από τις εισπράξεις των εμφανίσεων του «Τούρκου», αλλά πεθαίνει το 1824. Οι συγγενείς του Ευγένιος του Beauharnais εγείρουν αγωγή στο δικαστήριο για να εισπράξουν το ποσόν. Ο Mälzel αργότερα έφυγε κρυφά στην Αμερική μαζί με τον «Τούρκο» για να ξεφύγει από τα χρέη του και την δίκη.

Ο Mälzel με τον «Τούρκο» επιστρέφει στο Παρίσι όπου γνωρίστηκε με μερικούς ισχυρούς σκακιστές που σύχναζαν στο «Café de la Régence». Στο Παρίσι έμεινε μέχρι το 1818, οπότε και πήγε στο Λονδίνο για μια σειρά εμφανίσεων του «Τούρκου» και άλλων μηχανών. Στο Λονδίνο ο Mälzel και ο «Τούρκος» έγιναν η αιτία να πάρει μεγάλες διαστάσεις στον ημερήσιο τύπο το θέαμα με τον «Τούρκο». Συνέχισε να βελτιώνει την μηχανή, τελικά εγκατέστησε μηχανικές φωνητικές χορδές, ώστε η μηχανή μπορούσε να πει «σαχ» όταν απειλούσε τον βασιλιά του αντιπάλου του.

Το 1819 ο Mälzel περιόδευσε τον «Τούρκος» στην Αγγλία για ένα χρόνο. Η αξία εισόδου για να δουν τον «Τούρκο» ανερχόταν σε 5 σελίνια. Χειριστής του «Τούρκου» ήταν ο Jacques-Francis Mouret (1787-1837), ο οποίος κέρδισε το 99% των παρτίδων.   Στην περιοδεία αυτή ο «Τούρκος» εμφανίστηκε πολύ βελτιωμένος, όπως την χορήγηση στον αντίπαλο του, σε όλες τις παρτίδες, την πρώτη κίνηση και το πιόνι «ζ7».

Το μειονέκτημα του πιονιού δημιούργησε περισσότερο ενδιαφέρον για τον «Τούρκο», δίδοντας την ευκαιρία στον W. J. Hunneman, το 1820, να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «A Selection of Fifty Games From Those Played by the Automaton Chess-Player During the Exhibition in London, in 1820», το οποίο δημοσιεύθηκε στο Λονδίνο, που περι-έγραφε το χρονικό των παρτίδων που έπαιξε ο «Τούρκος» με αυτό το μειονέκτημα. Ανεξάρτητα από αυτό το μειονέκτημα, ο «Τούρκος» σημείωσε τα εξής αποτελέσματα: 45 νίκες, 3 ήττες και 2 ισοπαλίες!!!

Το 1820 έπαιξε με τον πρωτοπόρο των υπολογιστών Charles Babbadge.

Το 1820 ο Robert Willis δημοσίευσε ένα άρθρο στην εφημερίδα «The Edinburgh Philosophical Journal», στην οποία ανέλυε πως ο «Τούρκος» λειτουργούσε με έναν κρυμμένο χειριστή. Το άρθρο αυτό τιτλοφορείτο «An Attempt to Analyze the Automaton Chess Player».

Το 1820 στο Παρίσι ο Jacques-Francis Mouret, ο οποίος χειριζόταν τον «Τούρκο», πρόσφερε ένα πιόνι και την πρώτη κίνηση στον αντίπαλό του με απόδοση νίκης 99% !

Το μυστικό πέπλο που κάλυπτε τον θρυλικό «Τούρκο», του φον Κέμπελεν, έπεσε μετά το θάνατό του το 1804, όταν ο "Τούρκος" μεταφέρθηκε για περιοδεία στη Φιλαδελ-

φεια των Η.Π.Α. το 1825. Το κτίριο όπου φιλοξενούνταν ο «Τούρκος» έπιασε φωτιά  και μέσα από το μηχάνημα άρχισε να ακούγεται πνιχτός βήχας. Ξαφνικά, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων, ένας άνθρωπος πετάχτηκε έξω από το κουτί και το έβαλε στα πόδια! Επρόκειτο για τον Αυστριακό μετρ Johann Allgaier, συγγραφέα και πολύ ισχυρό σκακιστή της εποχής. Τότε όλοι κατάλαβαν ότι το εσωτερικό του κουτιού ήταν έτσι διαμορφωμένο, ώστε ακόμα κι όταν άνοιγαν οι πόρτες του  ο άνθρωπος από μέσα δεν ήταν ορατός.

Το 1826 ο «Τούρκος» μεταφέρεται στις Η.Π.Α. με πρώτο σταθμό την Νέα Υόρκη, όπου ο Mälzel άνοιξε μια έκθεση., όπου παρουσίασε τον Τούρκο και άλλα αυτόματα. Κατά την πρώτη του εμφάνιση στην Αμερική την Πέμπτη, 13 Απριλίου 1826 στο Εθνικό Ξενοδοχείο, οδός Broadway 112, μια νεαρή Γαλλίδα χειριζόταν τον «Τούρκο», η οποία έπαιξε μόνο μια σειρά φινάλε. Ο Mälzel έγραψε στην Γαλλία για να βρει έναν ειδικό χειριστή και ικανό σκακιστή. Κάποιος William Schlumberger, ο οποίος ήταν δάσκαλος του Pierre Charles Fournier de Saint Amant, δέχθηκε το συμβόλαιο. Περιόδευσε στην Βοστόνη με χειριστή τον William Schlumberger.

Το 1827 βρίσκετε στη  Βαλτιμόρη, Η παρουσία του «Τούρκου» έδωσε την ευκαιρία στον Daniel Walker και τον αδελφό του, να κατασκευάσουν ένα παρόμοιο μηχάνημα, τ’ οποίο ονόμασαν «Walker Chess-player». O Mälzel βλέποντας το μηχάνημα ενδια-φέρθηκε να το αγοράσει, αλλά τ’ αδέλφια αρνήθηκαν να το πουλήσουν. Το «Walker Chess-player» περιόδευσε, το 1827, στην Νέα Υόρκη, στην Saratoga και σε άλλα μέρη, αλλά ποτέ δεν επισκίασε την φήμη του «Τούρκου», λόγω του ότι ήταν μειονεκτικό  έναντι του «Τούρκου». Την ίδια η εφημερίδα «Baltimore Gazette» αποκάλυψε πως ο «Τούρκος» λειτουργούσε μ’ έναν κρυμμένο χειριστή, τον William Schlumberger, τον οποίο είδαν δύο νεαροί να βγαίνει από την κρυψώνα του «Τούρκου» μετά από μία επίδειξη.

Ένας από τους αντιπάλους του «Τούρκου» ήταν και ο Charles Carroll, 89 ετών, ο τελευταίος επιζών της υπογραφής της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, ο οποίος έπαιξε μαζί του και τον νίκησε.

Το 1828 ο Mälzel επιστρέφει στην Ευρώπη με τον «Τούρκο».

Το 1829 επιστρέφει εκ νέου στην Αμερική με τον «Τούρκο».

Το 1830 συνεχίζει την περιοδεία του επισκεπτόμενος τον Μισισιπή και στην συνέχεια τον Καναδά.

Το 1831 ο φυσικός, μαθηματικός, επιστήμονας, εφευρέτης και συγγραφέας Sir David Brewsrer (1781-1868) στις επιστολές του «Letters on Natural Magic» επιχείρησε να εξηγήσει πως λειτουργούσε ο «Τούρκος».

Το 1834 στην Φιλαδέλφεια ο Mälzel παρουσίασε τον «Τούρκο» μαζί με μια μηχανική ορχίστρα. Τον περιόδευσε:

Στην Φιλαδέλφεια (Philadelphia), όπου έμεινε για τρεις μήνες.  Στην Φιλαδέλφεια ο «Τούρκος» έγινε τόσο δημοφιλής, ώστε η πρώτη σκακιστική λέσχη που δημι-ουργήθηκε στην Αμερική,  «The Franklin Chess Club», οφειλόταν στον «Τούρκο».

Στην Βοστώνη (Boston), στη Νέα Υόρκη (New York), στη Βαλτιμόρη (Baltimore), στο Πίτσμπουργκ (Pittsburg), στην Ουάσιγκτον (Washington DC) και στο  Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια (Richmond of Virginia).  Στο Ρίτσμοντ είχε την ευκαιρία να περι-εργαστεί τον Τούρκο ο Edgar Allan Poe, ο οποίος βάσιμα υπέθεσε ότι υπήρχε κρυμμένος άνθρωπος στο εσωτερικό του, χωρίς όμως να μπορέσει να εξηγήσει τον τρόπο λειτουργίας της συσκευής. Αν ο Πόε μπορούσε να δεi το εσωτερικό του Τούρκου θα έβλεπε αυτή την εικόνα, βλέπε ανωτέρω. Μάλιστα, ο εκάστοτε παρουσιαστής της συσκευής άνοιγε διαδοχικά όλα τα ανοίγματα της συσκευής για να δείξει ότι στο εσωτερικό της δεν βρίσκονταν παρά πολύπλοκοι μηχανισμοί, αλλά δεν τα άνοιγε όλα μαζί, οπότε ο κρυμμένος σκακιστής (συνήθως ένα μαίτρ του είδους) καθισμένος επάνω σε μία σανίδα που ολίσθαινε, μετακινούνταν ώστε να παραμένει κάθε φορά αθέατος.

Το 1834 ο παλιός χειριστής του «Τούρκου» Jacques Mouret, ανιψιός του Γάλλου σκακιστή François-André Danican Philidor, πούλησε το μυστικό της λειτουργίας του «Τούρκου» στο Γαλλικό περιοδικό «Le magasin pittoresque». Το άρθρο είχε τίτλο «An attempt to analyze the automaton chess-player of M. Kempelen». Το άρθρο δημοσιεύθηκε ανώνυμα. Επεξηγούσε το πώς ένας άνθρωπος κανονικού αναστήματος μπορούσε να χωρέσει μέσα στον «Τούρκο». Ο  Jacques Mouret από καιρό ήταν άρρωστος και  φτωχός. Πέθανε τρία χρόνια αργότερα.

Το 1836 ο Έντγκαρ Άλαν Πόε (Edgar Allan Poe) βλέποντας τον στο Richmond, τo 1835, περιέγραψε την λειτουργία του σ’ ένα άρθρο με τίτλο «Maelzel's Chess-Player» στο περιοδικό του Απριλίου «Southern Literary Messenger» ως εξής:

                            «- …η λογική του μνήμη ανέλυε λεπτομερώς την «παγίδα» πολύ γρήγορα».

Ο Έντγκαρ Άλαν Πόε πραγματικά διάβασε το άρθρο του Robert Willis με τίτλο «An Attempt to Analyze the Automaton Chess Player» που δημοσίευσε το 1820 στην

εφημερίδα «The Edinburgh Philosophical Journal» και χρησιμοποίησε την ίδια ιδέα. Το άρθρο αυτό, με εικόνες, μπορείτε να το βρείτε στην σκακιστική ιστοσελίδα του Pickard and Son «http://www.chesscentral.com». Το άρθρο είναι μέρος της ελεύθερης χρήσης του ηλεκτρονικού βιβλίου για Adobe Readers.

Τον Νοέμβριο του 1837 ο Mälzel περιόδευσε στη Κούβα, ως πρώτο σταθμό περιοδείας της Νότιας Αμερικής.

Το 1838, ενώ βρισκόταν εκεί, προσβλήθηκε από τον κίτρινο πυρετό και απεβίωσε ο γραμματέας του, μυστικοσύμβουλός του και χειριστής του «Τούρκου», William Schlumberger. Ο Mälzel αποφασίζει να επιστρέψει στην Φιλαδέλφεια με τον «Τούρκο». Αργότερα επισκέφθηκε εκ νέου την Αβάνα.  Πέθανε στο πλοίο κατά την διάρκεια της επιστροφής του από τη Κούβα στην Φιλαδέλφεια, πιθανόν να προσβλή-θηκε από την ίδια ασθένεια, τον «έθαψαν» στη θαλάσσια περιοχή του Charleston της South Carolina.

Τo 1838 ο «Τούρκος» πουλήθηκε σε δημόσιο πλειστηριασμό στη Φιλαδέλφεια έναντι του ποσού 400$. Ο αγοραστής ήταν ο John Ohl.

Το 1840 (1839;) ο Dr. John Kearsley Mitchell, από την Φιλαδέλφεια, καθηγητής της Ιατρικής και της Χειρουργικής, αγόρασε τον «Τούρκο»από τον John Ohl, ο οποίος το δώρισε στο Κινέζικο Μουσείο της Φιλαδέλφειας, του Charles Willson Peale, όπου έμεινε για 15 χρόνια αχρησιμοποίητος.

Το 1850 ο Έντγκαρ Άλαν Πόε έγραψε μια μικρή ιστορία με τίτλο «Von Kempelen and His Discovery».

Στις 5 Ιουλίου 1854 ο «Τούρκος» κάηκε από μια πυρκαγιά, που ξεκίνησε από το Εθνικό Θέατρο της Φιλαδέλφειας καταστρέφοντας και το Κινέζικο Μουσείο, με αποτέλεσμα η συσκευή να καταστραφεί, εκτός από το σκάκι που ήταν αποθηκευμένο αλλού. Κατά τη διάρκεια μιας ακόμα πετυχημένης και κερδοφόρας περιοδείας στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής, το κτήριο όπου αγωνιζόταν ο “Τούρκος” έπιασε φωτιά και μέσα απ’ το μηχάνημα άρχισε ν’ ακούγεται ένας πνιχτός βήχας.

Ξαφνικά, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων, ένας άνθρωπος πετάχτηκε έξω από το κουτί και το έβαλε στα πόδια! Επρόκειτο για τον Johann Allgaier, συγγραφέα και πολύ ισχυρό σκακιστή της εποχής. Τότε όλοι κατάλαβαν ότι το εσωτερικό του κουτιού ήταν έτσι διαμορφωμένο, ώστε ακόμα κι όταν άνοιγαν οι πόρτες του, ο άνθρωπος από μέσα δεν ήταν ορατός.

Μ’ αυτόν τον άδοξο τρόπο τέλειωσε η θαυμαστή καριέρα του “Τούρκου απατεώνα”, που δυστυχώς καταστράφηκε…

Το 1857 Ο γιος του Dr. John Kearsley Mitchell, Dr. Silas Mitchell, με μία σειρά άρθρων σ’ ένα περιοδικό για το σκάκι, έγραψε για το μυστικό που κάλυπτε την λειτουργία του «Τούρκου» με τίτλο «The Last of a Veteran Chess Player».

Το 1859 George Allen χρησιμοποιώντας το άρθρο του Dr. Silas Mitchell έγραψε στο βιβλίο του «First Tournament of American Chess Congress,1857», για το πώς λειτουργούσε ο «Τούρκος». Το κεφάλαιο έχει τίτλο «'The History of the Automaton Chess-Player in America».

Το 1859 ο μέγας Γάλλος μάγος Jean Robert-Houdin (1805-1859) έγραψε τ’ απομνη-μονεύματά του και προσπάθησε να εξηγήσει πως λειτουργούσε ο «Τούρκος». Ποτέ δεν είδε τον «Τούρκο» σε δράση. Νομίζει όταν ο Κέμπελεν πήγε στην Ρωσία και επισκέφθηκε  έναν γιατρό, ο οποίος τον σύστησε σ’ έναν φίλο του στρατιώτη από την Πολωνία ονόματι Worousky. Αυτός είχε χάσει και τα δύο πόδια του από μια μπάλα κανονιού στον πόλεμο. Ο Worousky ήταν ισχυρός σκακιστής, ο οποίος συχνά κέρδιζε τον γιατρό και τον Κέμπελεν. Το γεγονός της αναπηρίας του έδωσε την ιδέα να τον χρησιμοποιήσει σαν χειριστή του «Τούρκου».

Περιόδευσε την Ευρώπη και την Αμερική, από το 1781 έως το 1838.

Το μυστήριο της λειτουργίας του διήρκεσε άλλα 135 χρόνια. Τελικά, το 1989, ένας μηχανικός, ο Τζον Γκόγκαν (John Gaughan), κατασκεύασε ένα αντίγραφο που λειτουργούσε. Βασιζόταν σε έναν άνθρωπο κρυμμένο μέσα στο έπιπλο, ο οποίος χρησιμοποιούσε μαγνητικά πιόνια και μοχλούς για να μετακινεί τα χέρια του Τούρκου».

Σήμερα, προς τιμήν του πρώτου «Αυτόματου» σκακιστή, η Γερμανική εταιρεία Chess Base GmbH υλοποίησε στο πρόγραμμα Fritz9 μια τρισδιάστατη γραφική αναπαρά-σταση του «Τούρκου». Επίσης, το μουσείο ηλεκτρονικών υπολογιστών «Heinz Nixdorf Forum» στο Πάντερμπορν της Γερμανίας κατασκεύασε και εκθέτει  ένα αντίγραφο της θρυλικής μηχανής σε φυσικό μέγεθος. Στην πρώτη παρουσίαση που έγινε τον Μάρτιο του 2004, ακολούθησε επίδειξη των σκακιστικών ικανοτήτων του!!

Ο ¨Τούρκος» δεν έπαιζε μόνο σκάκι, αλλά μπορούσε να λύση και σκακιστικά προβλήματα. Επίσης σε κάποια φάση ανακατασκευής του απόκτησε τη δυνατότητα να μιλάει. Μπορούσε να λύση το πρόβλημα της περιοδείας του Ίππου στην σκακιέρα, όπου ένας ίππος έπρεπε να διασχίσει όλα τα τετράγωνα της σκακιέρας χωρίς να περάσει δεύτερη φορά από τετράγωνο που είχε ήδη περάσει. Βλέπε κατωτέρω σχήμα.

  Μάλιστα, ο Τούρκος έβρισκε κλειστές διαδρομές καταλήγοντας πάλι στο αρχικό τετράγωνο. Η «διαδρομή του ίππου» είναι ένα κλασσικό np-complete πρόβλημα, μια περίπτωση των προβλημάτων εύρεσης χαμιλτονιανής διαδρομής (hamiltonian path). Εντάσσεται στον τομέα της θεωρίας γράφων, ενός τμήματος της επιστήμης της Πληροφορικής (με τέτοια ασχολούνται οι Πληροφορικοί και όχι με το Word και το Excel).

Ο Αμερικανός συγγραφέας ιστοριών τρόμου(!) Ambrose Bierce (1842-1914?), εμπνευσμένος από το τεχνούργημα του φον Κέμπελεν περιγράφει ένα αυτόματο που παίζει σκάκι στη νουβέλα του με τίτλο «Moxon’s Master» που δημοσιεύθηκε το 1910.

Ο συγγραφέας John Dickson Carr τον περιγράφει σε μία από τις αστυνομικές ιστορίες του.

Για το μυστικό της λειτουργίας του γράφθηκαν πάρα πολλά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες καθώς και βιβλία, χωρίς ποτέ να βρεθεί η λύση.

Σχετική αναφορά έγινε από τα κάτωθι:

-      Άρθρα από τον Dr. Silas Mitchell στο περιοδικό «The Chess Monthly».

-       Στην εφημερίδα «Philadelphia Sunday Dispatch» το 1859 δημοσιεύθηκε από τον William F. Kummer, ο οποίος εργαζόταν ως διευθυντής κάτω από τον Dr John Kearsley Mitchell, μια επιστολή όπου ανέφερε ότι στην καμπίνα υπήρχε ένα κερί.

-       Αργότερα το 1859 ένα αναξιόπιστο άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Littell’s Living Age», όπου διηγείται την ιστορία του «Τούρκου» από τον Γάλλο ταχυδακτυλουργό Jean Eugène Robert-Houdin.

-      Το 1899 ο Jean Eugène Robert-Houdin δημοσίευσε μια αφήγηση του αγώνα μεταξύ του «Τούρκου» και του Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Η ιστορία ήταν μια παραλλαγή της αρχικής ιστορίας.

-      Το 1947 το περιοδικό «Chess Review» δημοσίευσε άρθρα των Kenneth Harkness και Jack Straley Battell, όπου το σύνολο των ιστοριών και των περιγραφών του «Τούρκου» συνοδεύονταν με νέα διαγράμματα.

-    Το 1945 το βιβλίο του Henry A. Davidson με τίτλο «A Short History of Chess».

-     Το 1960 ένα άρθρο γράφτηκε στο «American Heritage» από τον Ernest Wittenberg, όπου περιέγραφε πως ο χειριστής καθόταν μέσα στην καμπίνα.

     -       Το 1975 στο βιβλίο του Charles Michael Caroll με τίτλο «The Great Chess Automaton».

-      Το 1978 στο βιβλίο του Alex G. Bell με τίτλο «The Machine Plays Chess», στ’ οποίο περιγράφει ότι ο χειριστής του «Τούρκου» ήταν ένας πολύ μικρός νάνος.

-       Το 1980 στο βιβλίο του Bradley Ewart με τίτλο «Man vs. Machine».

-       Το 2000 στο βιβλίο του Gerald M. Levitt με τίτλο «The Turk, Chess Automaton».

-      Το 2002 και 2003 στο βιβλίο του Tom Standage με τίτλο «The Turk: The Life and Times of the Famous Eighteenth-Century Chess-Playing Machine»

(Ο μηχανικός Τούρκος - Η ζωή και η εποχή της περίφημης σκακιστικής μηχανής

του 18ου αιώνα.)

Μία άλλη συσκευή που όμως ήταν πραγματικό αυτόματο και μάλιστα ένα από τα πιο εντυπωσιακά δείγματα, βρίσκεται σήμερα στο Franklin Institute της Φιλαδέλφεια, και θεωρείται κατασκευή περίπου του 1800 από τον Ελβετό Henri Maillardet, που εργάζονταν στο Λονδίνο. Η συσκευή έφθασε στο Ινστιτούτο το 1928 μισοκατεστραμένη από πυρκαϊά, και παρέμεινε αποθηκευμένη μέχρι το 2007 που ο μηχανικός Andrew Baron την ανακατασκεύασε, οπότε έκπληκτος διαπίστωσε ότι εφόσον στερέωνε στο κινούμενο χέρι ένα στυλό, το αυτόματο μπορούσε όχι μόνο να σχεδιάσει τέσσερα σκίτσα και να γράψει τρία ποιήματα με καλλιγραφικά γράμματα, αλλά και να δηλώσει εγγράφως το όνομα του κατασκευαστή του (κάτω).

 

(1) Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης (1769-1821):

Ο Ναπολέων ήταν λάτρης του σκακιού. Η σκακιέρα τον  συνόδευε πάντα σε όλες τις εκστρατείες του, όπως στην Αίγυπτο, στη Πολωνία, στη Ρωσία. Ακόμα και στο τόπο της εξορίας του, στη νήσο Αγία Ελένη, κάθε βράδυ πριν δειπνήσει έπαιζε σκάκι, όπως αναφέρει ο πολιτικός και ιστορικός Αδόλφος Θιέρσος (1797-1877) και η Δούκισσα ντ’ Αμπραντέλ.  

Β)"Ajeeb» or «Τhe Egyptian", (Ατζίμπ ή ο Αιγύπτιος)

      Tο καμάρι του Μουσείου Eden

Οι εκδόσεις "Κριτική",το 1987,εξέδοσαν μία καλαίσθητη ανθολογία 11 διηγημάτων διαφόρων συγγραφέων, γύρο από τα "64" τετράγωνα της σκακιέρας και τις 32 φιγούρες του, που περιέχουν χιούμορ, μυστήριο, φαντασία, αγωνία και ... αλήθεια, με τίτλο: "Ιστορίες της Σκακιέρας". Σε μία από αυτές,

και συγκεκριμένα στην 11^η, με τίτλο: "Το καμάρι του Μουσείου Eden" ο συγγραφέας John Kobler αναφέρεται σ’ έναν άλλον όμοιο  μηχανισμό με τον "Αυτόματο" ή "Τούρκος" με την ονομασία "Ατζιμπ" «Ajeep» που έπαιζε σκάκι και ντάμα. Η ιστορία που διηγείται είναι αληθινή.

Σχεδιαστής και κατασκευαστής του "ρομπότ" ήταν ο επιπλοποιός  Charles Alfred Ηooper (1825-1900), από το Μπρίστολ της Αγγλίας, ο οποίος άρχισε να τον κατά-σκευάζει το 1865 και τον τελειοποίησε το έτος 1868.

Πρωτοπαρουσιάστηκε το έτος 1868 στο Βασιλικό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο (Royal Polytechnical Institute), που βρισκόταν στην "Reegend Street", του Λονδίνου.

Αργότερα μεταφέρθηκε στο "Cristal Palace", όπου παρέμεινε για 8 χρόνια (1868-1876). Το 1877 μεταφέρθηκε στο Βασιλικό Ενυδρείο (Royal Aquarium) του Westminster.

Συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις και μουσεία του Λονδίνου. Περιόδευσε σε πολλές Ευρωπαϊκές πόλεις, όπως: στο Berlin (Βερολίνο) για 3 μήνες, όπου το επισκέφθηκαν πάνω από 100.000 άτομα!!!, Breslau, Dresden, Leipzig, Hanover, Magdeburg, Cologne, Elbefeld, Dusseldorf, Frankfurt, Wiesbaden, Paris and Brussels) -  Μπρίσλαου, Δρέσδη, Λειψία, Ανόβερο, Μαγδεμβούργο, Κολωνία, Έλμπεφελντ, Ντίσελντορφ, Φρανκφούρτη, Βισμπάντεν Παρίσι και Βρυξέλλες.

Στο Παρίσι, λέγεται, ότι  έπαιξε μαζί του ο Johannes Zukertort. Επίσης έπαιξε και με το Samuel Rosenthal με σκορ 1-1.

Το 1885 μεταφέρθηκε από τους Hoopers στην Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. To 1886 τo εξέθεσαν στο Μουσείο "Κέρινων Ομοιωμάτων Eden", ιδιοκτήτες του ήταν κάποια Γαλλική εταιρία που ίδρυσε ο κόμης Κέσλερ, το οποίο λειτούργησε από το 1883 έως το 1916, υπό τη διεύθυνση του Ρίτσαρντ Τ. Χόλαμαν, από τη Νέα Υόρκη. Έκλεισε λόγω χρεοκοπίας, εξ αιτίας του κινηματογράφου, ένα τριώροφο, τ’ οποίο βρισκόταν στη Δυτική 23^η οδό αριθμός 55, μεταξύ 5^ης και 6^ης Λεωφόρου. Τον Αύγουστο του 1886 οι επισκέπτες του Μουσείου αυξήθηκαν σημαντικά εξ αιτίας του "Ατζιμπ".

Πιθανόν το πιο ενδιαφέρον επεισόδιο, το οποίο έλαβε χώρα γύρω στον Σεπτέμβριο του 1885, ενέπλεξε έναν Αμερικανό Πρόεδρο, όταν και οι δύο, ο Πρόεδρος  Grover Cleve-land (1837-1908) και ο Αντιπρόεδρος Thomas Hendricks (1819-1885), επισκέφθηκαν

τον «Ατζιμπ» και αγωνίσθηκαν μαζί!! Το επεισόδιο περιγράφτηκε στο σκακιστικό περιοδικό «The International Chess Magazine» στο τεύχος του Σεπτεμβρίου ως εξής:

-« Ο «Ατζιμπ», ο Αυτόματος Σκακιστής, εκτίθεται τώρα στο Μουσείο Eden, στην 23^η οδό, στην Νέα Υόρκη. Μάθαμε από το «Evening Telegram» ότι ο Πρόεδρος Grover Cleveland και ο Αντιπρόεδρος  Thomas Andews Hendricks πλήρωσαν μια επίσκεψη, πρόσφατα, για την αίθουσα όπου βρισκόταν ο «Ατζιμπ» και αργότερα ο Αντιπρόεδρος έπαιξε μία παρτίδα μαζί του, όπου ο «Ατζιμπ» τελείωσε την παρτίδα με μια ευστοχία 5 κινήσεων παραλλαγή του ονομαζόμενου ματ αποπνιγμού ή Παρακαταθήκη του Philidor.»

Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε ποιος σκακιστής κρυβόταν μέσα στον «Ατζιμπ», πιθανόν να ήταν ο Albert Beauregard Hodges. Ο Αντιπρόεδρος πέθανε στο γραφείο του δύο μήνες μετά την ήττα του από τον «Ατζιμπ».

Πληρώνοντας 100$(!!) την εβδομάδα στον διευθυντή του Μουσείου τον παρουσίαζαν στο κοινό που πλήρωνε 10c για την είσοδο του. Μία παρτίδα ντάμα μαζί του κόστιζε 10c (dime), ενώ μια παρτίδα σκάκι κόστιζε 25c (quarter). Αν κάποιος παίκτης προσπα-θούσε να "ξεγελάσει" το ρομπότ παίζοντας αντικανονικές κινήσεις ή κλέβοντάς του κάποιο κομμάτι, σάρωνε με το δεξί του χέρι όλα τα κομμάτια και η κυρία Hooper, που παρακολουθούσε το παιγνίδι ανακοίνωνε το τέλος του παιγνιδιού. Όταν έδινε σαχ στον αντίπαλο του έκανε μία κίνηση με το κεφάλι του. Ενώ όταν έκανε ματ κουνούσε το κεφάλι του 3 φορές. Όταν έχανε, πράγμα σπάνιο, έριχνε το βασιλιά του κάτω.

Αντίπαλοί του υπήρξαν οι: η ηθοποιός Sarah Bernhardt, η οποία έπαιξε μαζί του 4 φορές, στο διάστημα 1886-1900 που πήγε στη Νέα Υόρκη, ο παίκτης του μπέϊζ-μπωλ,

Cristy Mathiouson, ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Theodore Roosevelt, ο ταχυδακτυλουργός Harry Houdini, o  Admiral Dewey, o O. Henry, η ηθοποιός Marie Dressler και άλλοι πολλοί από το χρηματιστήριο της Wall Street, όταν το χρηματιστήριο ήταν κλειστό.

O  "Ατζιμπ", που κατασκευάστηκε το 1881, είχε ύψος πάνω από 3μ. (10 πόδια), καθώς καθόταν αλύγιστος πάνω σ’ ένα κουτί διαστάσεων (1,20μ.*1,00μ.) που έμοιαζε με θρόνο με 4 πόδια. Το παιγνίδι γινόταν σε μία σκακιέρα που βρισκόταν πάνω στα πόδια του "Ατζιμπ".Το σώμα του ήταν από πεπιεσμένο χαρτί και το κεφάλι του από κερί. Έμοιαζε μ’ ένα  γίγαντα Μαυριτανό. Φορούσε ένα λευκό τουρμπάνι, ρόμπα και μία κόκκινη ριχτή βελούδινη κάπα. Στο αριστερό του χέρι κρατούσε ένα ναργιλέ και στο δεξιό του ώμο είχε στερεωμένο ένα ψεύτικο παπαγάλο. Ενώ με το δεξί του χέρι, που ήταν ένα τέλειο σύστημα αρθρώσεων, έπαιζε τις κινήσεις. Βέβαια, στο εσωτερικό του ρομπότ υπήρχε κάποιος που κατεύθυνε το δεξί του χέρι που έπαιζε τις κινήσεις. Τα πόδια του έμπαιναν στα δύο μπροστινά πόδια του ρομπότ, που ήταν κούφια, ενώ ο ίδιος καθόταν σε μία ειδική κατασκευασμένη θέση και έβλεπε από μία σχισμή που βρισκόταν στο ύψος του στήθος του ρομπότ.

Οι Hooper κατασκεύασαν κι’ άλλον έναν "Ατζιμπ" που περιόδευε παράλληλα και σε άλλες πόλεις των Η.Π.Α., όπως Μινεάπολι, Σικάγο, και Κάνσας-Σίτυ.  

Πρώτος χειριστής του ήταν ο ίδιος ο C. A. Hooper, ο οποίος το χειρίστηκε μέχρι το 1889. Μετά τον Hooper παρηλάσανε αρκετοί χειριστές. Μεταξύ των μεγάλων χειρι-στών του "Ατζιμπ" συγκαταλέγονται οι: Charles F. Moehle (1859-1898), Albert

Beauregard Hodges[1] (1861-1944), ο τέως Πρωταθλητής Αμερικής, του οποίου η πρώτη του εργασία ήταν ως χειριστής του «Ατζιμπ», το χειρίστηκε για 6 μήνες μόνο, μεταξύ του 1898 και 1904.

Είκοσι ακόμη χειριστές χειρίστηκαν τον «Ατζιμπ», μεταξύ αυτών ήταν και ο Constant Ferdinand Burille (1866-1914), από τη Βοστόνη, ο οποίος έλυνε 60 προβλήματα σκα-κιού σε 1 ώρα(!!), έπαιξε 900 παρτίδες σκακιού, από τις οποίες έχασε μόνο 3 παρτίδες, ενώ δεν έχασε καμία παρτίδα ντάμας, Charles Francis Barker το 1915, ο οποίος ήταν το 1905 πρωταθλητής της Αμερικής στη ντάμα και πρωταθλητής στην έλξη με σχοινί. Επόμενος χειριστής ήταν ο Harry Nelson Pillsbury (1872-1906) από τη Μασσαχουσέ-

τη, ο οποίος ήταν ένα τέρας μνήμης[1], για διάστημα 6 ετών (1898-1904).

1- Antiphlogistine 2- Takadiastase 3- Ambrosia 4- Strepococcus 5- Micrococcus 6- Mississippi 7- Philadelphia 8- Athletics 9- Etchenberg 10- Russian 11- Salamagundi 12- Bangmanvate 13- Manzinyama 14- Catechism 15- Periosteum

16- Plasmon 17- Threlkeld 18- Straphylococcus 19- Plasmodium 20- Freiheit 21- Cincinnati 22- No war 23- American 24- Philosophy 25- Piet Potgelter's Rost 26- Domisellecootsi 27- Schlechter's Neck 28- Theosophy 29- Madjesoomalops

Η λίστα με τις λέξεις που αποστήθισε από μνήμης ο Harry Nelson Pillsbury

Τελευταίος του χειριστής, πριν το κλείσιμο του Μουσείου Eden, το 1916, ήταν ο Τζέσι Μ. Χάνσον.

Το 1895 οι Hoopers επέστρεψε στην Αγγλία, αφού πούλησε τον "Ατζιμπ" στον James Smith. Νέος χειριστής του "Ατζιμπ" ήταν ο Sam Gotski, ο οποίος το χειρίστηκε μέχρι το 1898. Κατά την διάρκεια της θητείας του ο Sam Gotski ήταν υποχρεωμένος από τον James Smith να δίνει μαθήματα σε μαθητευόμενο χειριστή, για το πως λειτουργεί ο «Ατζιμπ».  

Σ’ ένα περιστατικό, ένας εξοργισμένος χαμένος παίκτης πυροβόλησε τον «Ατζιμπ» στο κορμί του και υποθετικά τραυμάτισε τον χειριστή. Ωστόσο ο Gotski, ο Smith και διάφοροι άλλοι είδαν ότι ο μαθητευόμενος είχε φονευθεί. Ο φόνος αυτός ποτέ δεν εξιχνιάστηκε.  Μια άλλη εκδοχή αναφέρει

μια φορά ένας χαμένος παίκτης τράβηξε το όπλο του και πυροβόλησε στο σώμα του "Ατζιμπ" 6 φορές τραυματίζοντας τον χειριστή. Επίσης άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο χαμένος παίκτης σκότωσε τον μαθητευόμενο - χειριστή του "Ατζιμπ". Ο Sam Gotski μετακίνησε τον «Ατζιμπ» μέσα στην πόλη της Νέας Υόρκης, στο Dinner Club, περιμετρικά, όπου παρουσίαζε  στα παρασκήνια δύσκολες ταχυδακτυλουργίες.

Μετά το 1915 ο "Ατζιμπ ΙΙ" συμπεριέλαβε και το παιγνίδι ντάμα.

Ο "Ατζιμπ" παρέμεινε στην Νέα Υόρκη από το 1895 έως το 1916.

Το 1916 ο "Ατζιμπ" εγκαθίσταται στο νησί Coney.

Το 1926 ο Sam Gotski, ηλικιωμένος πια, γίνετε φίλος του Gustav Burzendt, μακρινός συγγενής του Βαρόνου Wolfgang von Kempelen, ο οποίος είχε αναπτύξει μια περιέρ-

γεια για τις μηχανές, όπως και ο Wolfgang von Kempelen. Η φιλία αυτή ήταν σύντομη. Αυτή διακόπηκε σύντομα, όταν ο Sam Gotski άρχισε να υποπτεύεται ότι ο Gustav Burzendt γνώριζε κάτι για το ατύχημα του μαθητευόμενου χειριστή. Ο Sam Gotski εξαφανίστηκε από την νέα Υόρκη και ποτέ δεν ξαναείδε κανείς.

Την ίδια περίοδο χειρίστηκαν τον «Ατζιμπ» δύο ακόμη άτομα.

Ο Gustav Burzendt τώρα φλεγόταν με επιθυμίες να ξεπεράσει τον μεγάλο θείο του, επιθυμούσε να αποκτήσει τον «Ατζιμπ». Αφού δεν μπορούσε να διαθέσει χρήματα για να τον αγοράσει από το νησί  Coney, άρχισε να σχεδιάζει πως να το κλέψει.

Στις 15 Μαρτίου 1929 ένας από τους δύο "Ατζιμπ" καταστράφηκε ολοσχερώς σε μια πυρκαγιά. του νησιού  Coney.

Το 1932 ένα αντίγραφο του "Ατζιμπ" πουλήθηκε από τον Gus Burns, έναν μυστη-ριώδη τεχνήτη, στον Jesse M. Hanson, πρωταθλητή της ντάμας, ο οποίος ποτέ δεν έχασε παρτίδα ντάμας και μόνο 8 ισοπαλίες έκανε ως χειριστής του "Ατζιμπ"., και στον Frank Frain. Το περιόδευσαν στο Καναδά και τον ευλόγησαν σ’ ένα ναό της πόλης Quebec. Ενώ βρισκόντουσαν σε περιοδεία άκουσαν φήμες ότι ο «Ατζιμπ» τους με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κατείχε απόκρυφες δυνάμεις. Ο Frain από περιέργεια ερεύνησε την αιτία αυτών των φημών και ανακάλυψε ότι αυτό ήταν μια σύγχυση σχετικά με μια άλλη σκακιστική μηχανή, η οποία επίσης ονομαζόταν «Ατζιμπ» (!!) και βρισκόταν επίσης σε περιοδεία στον Καναδά (!!). Ο συνονόματός του δεν ήταν μόνο ένας σκακιστής, αλλά ήταν ένας τετραπέρατος παρατηρητής της ανθρώπινης φύσης. Τι ανακάλυψε ο Frain κανείς δεν γνωρίζει. Στην δίνη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου οι  Hanson, Frain και ο «Ατζιμπ» τους εξαφανίστηκαν από τον κόσμο. Ιστορίες για θεάσεις του «Ατζιμπ» έχουν πολλαπλασιαστεί δια μέσου των φθινόντων αριθμών των κουρδιστών μηχανών έκτοτε  αυτά τα πεπειραμένα δεν ήταν πολύ κοινωνικά. Ο «Ατζιμπ» διέμεινε κάπου στ’ Οντάριο του Καναδά και είναι περισ-σότερο από αληθοφανές μα συντηρούταν από τον απόγονο του Burzendt. 

Το 1936 περιόδευσε την Αμερική και οι νικητές κέρδιζαν ένα ραδιόφωνο.

Δυστυχώς όμως, το τέλος του ήταν άδοξο μετά τις αλλεπάλληλες  αλλαγές ιδιο-κτητών επί  20 χρόνια, κατέληξε, μάλλον, σ’ ένα νεκροταφείο αυτοκινήτων!!

Παρτίδα

Άμυνα των Δύο Ίππων

New York, 1890

Λευκά: «Ajeeb»

Μαύρα: Divine

1.ε4,ε5 2.Ιζ3,Ιγ6 3.Αγ4,Ιζ6 4.Ιη5,Ι:ε4 5.Ι:ζ7,Βθ4 6.Βε2,Αγ5 7.η3,Βζ6 8.Β:Ι,Β:ζ2+ 9.Ρδ1,δ5 10.Α:δ5,Αζ5 11.Α:Ι+,β:Α 12.Β:ε5+,Ρ:Ι 13.Β:γ7+,Ρη8 14.Βζ4,Β:Β 15.η:Β, Αη4+ 16.Ρε1,Πε8+ 17.Ρζ1,Αθ3±  0-1

(2) Albert Beauregard Hodges (1861-1944):

Στατιστικολόγος από το Νάσβιλ, έπαιζε σκάκι και ντάμα.. Το 1894 ανακηρύχθηκε Πρωταθλητής Αμερικής στη ντάμα και στο σκάκι αντιμετωπίζοντας τον Jackson Showalter. Έκτοτε ποτέ δεν υπερασπίστηκε τον   τίτλο του. Ο  Harry Nelson Pillsbury τον προκάλεσε σε αγώνα το 1895, την οποία πρόσκληση ο Albert Beauregard  Hodges δεν αποδέχθηκε προφασιζόμενος επαγγελματικούς λόγους. Ήταν ο μόνος  Αμερικανός μεγάλος σκακιστής που αντιμετώπισε 5 Παγκόσμια Πρωταθλήματα σε μια περίοδο πάνω από 60 έτη.

Έπαιξε με τους Zukertort, Steinitz, Lasker, Capablanca, and Alekhine. Κέρδισε το Πρωτάθλημα του Manhattan Chess  Club και της Νέας Υόρκης. Ένας από τους μεγαλύτερους εκ φύσεως παίκτες από ποτέ και ο μεγαλύτερος του τυφλού παιξίματος της εποχής του.

(3)Harry Nelson Pillsbury (1872-1906):

Το 1889 έπαιξε χωρίς να βλέπει στη σκακιέρα 16 παρτίδες σκάκι και 10 παρτίδες ντάμα, (κατά μια άλλη εκδοχή 8 παρτίδες σκάκι και 2 παρτίδες ντάμα),ενώ παράλληλα συμμετείχε σε μια παρτίδα Ουΐστ (πρόδρομος του σημερινού Μπρίτζ). Κάποτε, μετά από παράκληση δύο καθηγητών ενός κολεγίου, υποβλήθηκε σε

δοκιμασία μνήμης επαναλαμβάνοντας ένα πίνακα με 26 ονόματα, βλέπε κατωτέρω,

μετά από ένα σιμουλτανέ τυφλού παιξίματος (δεν έβλεπε τη σκακιέρα) σε 12 σκακιέρες και 6 παρτίδες ντάμα, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε μια παρτίδα Ουΐστ, την οποία του διάβασαν προηγουμένως. Μετά την επανέλαβε από την αρχή μέχρι το τέλος και αντιστρόφως χωρίς να κάνει ούτε ένα λάθος ή να ξεχάσει κάποιο όνομα!!! Την επομένη επανέλαβε τον πίνακα με τα ονόματα, αυτή τη φορά τον επανέλαβε μόνο από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς, βέβαια, να κάνει κι’ αυτή τη φορά ούτε ένα λάθος ή να ξεχάσει κάποιο όνομα!!! Πέθανε τρελός στη πόλη  Φράνκφορτ της Πενσιλβάνιας το έτος 1906.

Γ) "Mephisto"

Το τρίτο αυτόματο λεγόταν «Μephisto» και κατασκευάστηκε το 1876 από τον Charles Godfrey Gumpel (1835-1921). Ο χειριστής δεν βρισκόταν μέσα, αλλά σε διπλανό δωμάτιο. Ο «Μephisto» ήταν ντυμένος με κόκκινα και μαύρα ρούχα και δούλευε σ’ ένα δωμάτιο πλαισιωμένο από καθρέπτες.

Το 1878 συμμετείχε σ’ ένα τουρνουά στο Λονδίνο, Σκακιστική Ένωση Κρατών - (Countries Chess Association), όπου και νίκησε. Ο Ιρλανδός σκακιστής George MacDonell αποσύρθηκε από το τουρνουά αρνούμενος να παίξει με τον «Μephisto» εκτός εάν ο χειριστής, ο οποίος ήταν ο Isidor Gunsberg[1] (1854-1930), αποκαλυπτόταν.

Το 1879 o Gumpel ιδρύει ένα σκακιστικό σύλλογο, την ίδια χρονιά τον περιοδεύει νικώντας κάθε σκακιστή της εποχής εκείνης. Όταν έπαιζε με κυρίες εξασφάλιζε μια νικηφόρα θέση, μετά έχανε την παρτίδα ανταλλάσοντας χειραψία κατόπιν.

Από το 1881 έως το 1890 o Gumpel είχε την επιμέλεια της σκακιστικής στήλης «Knowledge».

Το 1883, στο Λονδίνο, ο Mephisto (Gunsberg) νίκησε τον Mikhail Tchigorin, έναν από τους καλύτερους σκακιστές του κόσμου.

Η τελευταία εμφάνιση του ήταν στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1899 με χειρι-στή τον Jean Tabenhaus. Αργότερα διαλύθηκε.

(4) Isidor Gunsberg (1854-1930):

Άρχισε την καριέρα του χειριστής του “Mephisto”, αργότερα ασχολήθηκε με το επαγγελματικό σκάκι. Ήταν ο μόνος Άγγλος σκακιστής, ο οποίος έπαιξε σε  όλους τους αγώνες για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, εκτός από αυτό που συμμετείχε ο Nigel Short: Εναντίον του W. Steinitz, όπου έχασε με  +4 , =9, -6. Εναντίον των Bird and Blackburne, από τους οποίους ηττήθηκε. Εναντίον του M.Tchigorin, με  τον οποίο έκανε ισοπαλία. Το 1916 έκανε αγωγή στη εφημερίδα «Evening News» για τον λίβελλο, όταν   αυτοί είπαν   ότι η σκακιστική του στήλη περιλάμβανε και τους τυφλούς. Κέρδισε την δίκη μετά το Ανώτατο Βρετανικό Δικαστήριο δέχθηκε μια άποψη ότι στην σκακιστική ύλη, οκτώ αβλεψίες δεν κάνουν έναν τυφλό!

Δ) «El Ajedrecista» (The Chess-Player)

H πρώτη σκακιστική μηχανή που έπαιζε σκάκι κατασκευάστηκε το 1912, σύμφωνα με περιοδικό «Scientific American Supplement» της 6^ης Νοεμβρίου 1915 στο άρθρο «Torres and His Remarkable Automatic Devices»,  από τον Ισπανό Leonardo Torres y Quevedo (1852-1939). Έπαιζε το φινάλε   Ρ + Π εναντίον Ρ, χωρίς την μεσολάβηση ανθρώπου, και μπορούσε να κάνει ματ το αργότερο σε 63 κινήσεις. Βασιζόταν σ’ ένα περίπλοκο σύστημα μοχλών, βαριδιών και καλωδίων που επέτρεπαν να εκτελεστούν κινήσεις πάνω σε μία σκακιέρα με βάση έναν απλό αλγόριθμο που μπορούσε να φθάσει στο ματ ανεξάρτητα από την αρχική θέση των κομματιών . Ένα μηχανικό χέρι έπαιζε τις κινήσεις στη σκακιέρα και ηλεκτρικοί αισθητήρες «διάβαζαν» τις κινήσεις του αντιπάλου. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο κοινό το 1914 στη  Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού (Σορβόννη).

 

 Το 1920 ο γιος του εφευρέτη Gonzalo Torres y Quevedo χρησιμοποίησε μαγνήτες κάτω από την σκακιέρα για να μπορεί η μηχανή να κινεί τα κομμάτια. Σήμερα και οι

δύο μηχανές βρίσκονται στο Πολυτεχνικό Μουσείο Colegio de Ingenieros de Caminos Canales y Puertos της Μαδρίτης και λειτουργούν ακόμα.

Ε) «Ζ3»

Ο Γερμανός μηχανικός Konrad Zuse (1910-1995) το 1941 κατασκεύασε την πρώτη υπολογιστική μηχανή που την ονόμασε «Ζ3», πλήρως αυτοματοποιημένη και ελεγχόμενη αποκλειστικά από λογισμικό. Ανέπτυξε επίσης την πρώτη γλώσσα προ-γραμματισμού «υψηλού επιπέδου», την «Plankalkül»(1942-1945). Με το εργαλείο αυτό έγραψε το πρώτο πρόγραμμα που παίζει σκάκι.

Ο Βρετανός μαθηματικός Alan Turing(1912-1954) από το 1945 έως το 1950 έθεσε της βάσεις για τη δημιουργία υπολογιστών που να παίζουν σκάκι και δημιουργώντας το πρώτο σκακιστικό πρόγραμμα. 

  Το 1951 ο Alan Turing ξεκίνησε να υλοποιεί το σκακιστικό πρόγραμμα «Turochamp» στον υπολογιστή Ferranti Mark I, ένα σύστημα που σχεδιάστηκε πάνω στις ιδέες του Alan Turing,  του πανεπιστημίου του Μάντσεστερ της Αγγλίας,  αλλά το έργο δεν ολοκληρώ-θηκε ποτέ.

Μάντσεστερ, 1952

Λευκά:Turochamp (Προσομοίωση) (Alan Turing)

Μαύρα:Alick Glennie[1]

Βιεννέζικη Παρτίδα (Falkbeer Variation) [C26]

1.ε4,ε5 2.Ιγ3,Ιζ6 3.δ4,Αβ4 4.Ιζ3,δ6 5.Αδ2,Ιγ6 6.δ5,Ιδ4 7.θ4,Αη4 8.α4,Ι:Ι+ 9.η:Ι,Αθ5 10.Αβ5+,γ6 11.δ:γ6,0-0 12.γ:β7,Πβ8 13.Αα6,Βα5 14.Βε2,Ιδ7 15.Πη1,Ιγ5 16.Πη5, Αη6

17.Αβ5,Ι:β7 18.0-0-0,Ιγ5 19.Αγ6,Πζγ8 20.Αδ5,Α:Ι 21.Α:Α,Β:α4 22.Ρδ2,Ιε6 23,Πη4,Ιδ4 24.Βδ3,Ιβ5 25.Αβ3,Βα6 26.Αγ4,Αθ5 27.Πη3,Βα4 28.Α:Ι,Β:Α 29.Β:δ6,Πδ8

και τα Λευκά εγκατέλειψαν.

Ο Alan Turing έκανε χειρονακτικά όλες τους απαραίτητους υπολογισμούς. Το πρόγραμμα χρειαζόταν 10 λεπτά για να αποφασίσει την κάθε κίνηση.

Στον ίδιο υπολογιστή ο Dr. Dietrich Prinz «τρέχει» ένα πρόγραμμα στο οποίο μπορεί να βρει ματ σε μια ή δύο κινήσεις, δοκιμάζοντας κάθε δυνατό συνδυασμό κινήσεων μέχρι να βρει τη λύση.

Το Μάρτιο του 1949 ο Αμερικανός μηχανικός Claude Shannon(1916-2001) έγραψε ένα πρόγραμμα για υπολογιστή, ώστε να λύνει προβλήματα 2 κινήσεων.

Σταθμός στην εξέλιξη των σκακιστικών μηχανών αποτέλεσε η εργασία του Αμερικανού μαθηματικού Claude Shannon: «Programming a computer for playing chess» - «Προγραμματίζοντας έναν ψηφιακό υπολογιστή να παίζει σκάκι», η οποία

δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Philosophical Magazine», Series 7, Vol. 41 (No. 314, March 1950), εργασία που διατύπωσε τις βασικές αρχές με τις οποίες ακόμη και

σήμερα αποτελούν την βάση  για την δημιουργία σκακιστικών προγραμμάτων. Το άρθρο αυτό ήταν το πρώτο για υπολογιστές σκακιού.

Το 1956 στο Λος Άλαμος των Η.Π.Α. ένας υπολογιστής πρώτης γενιάς με χιλιάδες λυχνίες αέρος, ο MANIAC I, φιλοξενεί το πρώτο πρόγραμμα που παίζει ένα παιγνίδι

που μοιάζει με το σκάκι σε μία σκακιέρα 6x6 χωρίς αξιωματικούς και με 6 πιόνια ο κάθε παίκτης.

Το πρόγραμμα έπαιξε τρεις παρτίδες:

-  Την πρώτη με αντίπαλο τον εαυτό του. Κέρδισε ο Λευκός.

-  Την δεύτερη απέναντι σ’ έναν ισχυρό παίκτη, την οποία έχασε, αν και ο παίκτης έπαιζε χωρίς βασίλισσα!

- Την τρίτη απέναντι σε μία αρχάρια παίκτρια, η οποία έμαθε να παίζει σκάκι την προηγούμενη ημέρα της επιδείξεως, προκειμένου να μετρηθούν

οι επιδόσεις του απέναντι σ’ έναν αρχάριο παίκτη. Η νίκη του υπολογιστή ενθάρρυνε  τους επιστήμονες ότι είναι εφικτό μέσα στα επόμενα χρόνια να γραφτεί ένα ισχυρό πρόγραμμα για τον υπολογιστή που θα παίζει σκάκι. Οι προβλέψεις στους βγήκαν αληθινές!! Βλέπε κατωτέρω την παρτίδα, την οποία σχολιάζει ο Frederic Friedel της Chess Base.

Los Alamos, 1956

Λευκά:MANIAC I

Μαύρα: Αρχάρια

Ανώμαλο Άνοιγμα

1.δ3,β4 2.Ιζ3,δ4 3.β3,ε4 4.Ιε1,α4 5.β:α;(Καλύτερο το 5.Ιδ2,~ 6.Ιγ4+Ι:Ι 7.β:Ι),Ι:α 6.Ρδ2;Ιγ3 7.Ι:Ι,β:Ι+ 8.Ρδ1,ζ4 9.α3,Πβ6 10.α4,Πα6 11.α5,Ρδ5 12.Βα3,Ββ5 13.Βα2+,Ρε5 14.Πβ1,Π:α5 15.Π:Β,Π:Β 16.Πβ1(Για ν’ αποφύγει το 16….,Πα1#), Πα5 17.ζ3,Πα4 18.ζ:ε4,γ4 19.Ιζ3+,Ρδ6 20.ε5+,Ρδ5 21.ε:Π=Β,Ιγ5 22.Β:δ4+,Ργ6 23.Ιε5#

Το 1957 παρουσιάζεται το πρώτο ολοκληρωμένο πρόγραμμα που παίζει σκάκι από μια ομάδα ερευνητών του MIT της Μασαχουσέτης με επικεφαλή τον Alex Bernstein. Το πρόγραμμα «έτρεξε» στον υπολογιστή της IBM 704 με μνήμη 70K και μπορούσε να

εκτελέσει 40.000 εντολές το δευτερόλεπτο. Το πρόγραμμα χρειαζόταν 8 λεπτά για να εξετάσει μια θέση σε βάθος 4 κινήσεων.

(5) Alick Glennie (1925-2003):

O Alick Glennie(1926 - ) είναι ο επιστήμονας που έγραψε τον πρώτο μεταγλωττιστή.